TRAPO KADIRI: Sa Republikang Basahan Naghahari
ni Gregorio V. Bituin Jr.
Basahan ang trapo. Panlinis sa kadumihan. Ngunit ang isa pang trapo ay pinaikling 'traditional politician', na ibang klaseng luminis, dahil ang kadalasang nililinis ay kaban ng bayan. Ito ang trapong walang silbi sa bayan, at namamayagpag sa republikang basahan.
Noong una, tinawag sila ng mga mamamahayag na 'tradpol' na kasintunog ng tadpole o palaka. Hanggang sa uminog na ito sa salitang 'trapo' (Jose F. Lacaba, 02-21-06). Ayon naman kay Dean Jorge Bocobo, naimbento ang salitang 'trapo' dahil kay dating Speaker Jose de Venecia (Philippine Commentary, 05-31-04). Noong 1995, ginamit na rin ito ng Students Advocates for Voters Empowerment (SAVE) na itinatag ng National Federation of Student Councils (NFSC) at Kalipunan ng Malayang Kabataan (Kamalayan) sa kanilang TRAPO KADIRI campaign, kung saan naipanalo nila ang apat sa pito nilang kandidato sa kongreso. Ayon naman kay Henry F. Carey, tinawag na ng NAMFREL ang mga traditional politicians na 'trapo' (Christian Science Monitor, 08-19-91). Ngunit bago pa mapasok ang bagong kahulugan ng trapo sa ating wika, uso na ang 'trapo' sa panahon pa ng Batasang Pambansa ni Marcos.
Ang trapo ay mga tradisyunal na pulitiko. Ibig sabihin, nagsimula ang pamamayagpag ng mga trapo mula pa ng maitayo ang Pangkalahatang Asembliya, o kauna-unahang kongreso sa Pilipinas, noong 1916.
Dahil sa kanilang kayamanan at impluwensya sa ekonomya't pulitika ng kanilang bayang nasasakupan, sila ang kinilala'y nahalal sa matataas na pusisyon sa bansa. Ang kanilang kapangyarihan ay palipat-lipat sa kamay ng kanilang pamilya, asawa, anak, at maging apo.
Kadalasang ginagamit ng mga trapo para manalo ay tatlong G's (guns, goons, gold), ngunit ngayon ay 5 G's na (guns, goons, gold, Garcia at Gloria). Nadagdag ang Garci at Gloria nitong mga nakaraang taon, dahil sa isyu ng "Hello, Garci" tapes, kung saan kinausap ni Gloria si Comelec commissioner Virgilio Garcialiano. Wala na si Garci sa Comelec, ngunit ang iniwan niyang pangalan sa eleksyon sa Pilipinas ay mananatili. Nalagay na ang kanyang pangalan sa diksyunaryo ng pandaraya sa elektoral sa bansa. Kaya habang may dayaan, maaalala ng tao ang kanyang pangalan. "Mag-ingat baka ma-Garci tayo." Marahil matatagalan pa bago mapalitan ang 5 Gs na ito, at marahil di pa ito mangyayari sa eleksyong 2010.
Kananiwan, ang trapo ay mula sa mayayamang angkan sa kanilang bayan o lungsod, at ang mga kamag-anak ay may mga matatas din na posisyon sa gobyerno. Kontolado nila ang ekonomya’t pulitika ng kanilang bayan o lungsod.
Tinukoy ng kolumnistang si Fel Maragay sa dyaryong Manila Standard Today (May 14, 2007) kung sinu-sino ang mga angkang kumokontrol sa pulitika ng bawat probinsya. Ayon sa kanya, ito'y sina "Ortega ng La Union, mga Dy ng Isabela, mga Marcos ng Ilocos Norte, mga Singson ng Ilocos Sur, mga Joson ng Nueva Ecija, mga Roman ng Bataan, Magsaysay ng Zambales, mga Cojuangco at Aquino ng Tarlac, mga Fuentebella ng Camarines Norte, mga Dimaporo ng Lanao del Sur, mga Osmeña ng Cebu, mga Espinosa ng Masbate, mga Laurel at Recto ng Batangas, mga Gordon ng Zambales, mga Plaza ng Agusan, mga Durano ng Danao City, mga Antonino ng General Santos, mga Lobregat ng Zamboanga City at mga Cerilles ng Zamboanga del Sur." Idinagdag pa niyang may mga bagong angkang sumusulpot, tulad ng angkang Estrada sa San Juan, mga Arroyo sa Pampanga at Negros Occidental, mga Angara sa Aurora, mga Defensor sa Iloilo at sa Quezon City, mga Suarez sa lalawigan ng Quezon, mga Villafuerte sa Camarines Sur, mga Villarosa sa Mindoro Occidental, mga Espina sa Biliran, mga Ampatuan sa Mindanao, at ang mga Akbar sa isla ng Basilan.
Ang trapo ay tulad ng mga uwak na laging sariling pangalan ang binabanggit. Syempre, para matandaan lagi.
Ang trapo ay pera ang pang-akit sa mga botante. Syempre, mayaman.
Ang trapo ay yaong palipat-lipat ng partido para matiyak ang panalo sa halalan. Syempre, hunyango o kaya’y balimbing.
Ang trapo ay yaong mga pulitikong tumatapak lang sa lugar ng iskwater pag malapit na ang botohan. Syempre, nandidiri sa iskwater.
Ang trapo ay yaong pinagmamayabang ang proyekto ng pamahalaan na siya umano ang nagpagawa, gayong galing iyon sa pondo ng bayan, at ang gumawa'y simpleng manggagawang tinipid pa sa sweldo, kaya manggagawa'y nagugutom. Syempre, kapitalista.
Ang trapo ay yaong nag-aartista muna bago pasukin ang pulitika. Syempre, para makilala agad.
Ang trapo ay laging pinaghihintay ang mga taong kinakailangan siya. Syempre, paimportante.
Ang tingin ng trapo sa kanilang sarili ay hindi lingkod bayan, kundi negosyante't haring may kapangyarihan. Marami ngang bayarang bodyguard ang mga trapong ito. Syempre, negosyanteng nag-aastang lingkod-bayan.
Para sa trapo, negosyo ang pulitika. Bakit naman sila magtatapon ng milyung-milyong piso sa kampanyahan para lang ipagpalit sa napakaliit na sweldo kada buwan ng pangulo at iba pang posisyon sa pamahalaan, kung hindi nila ito babawiin mula sa kabang yaman ng bayan?
Ang trapo ay yaong mga tiwaling pulitikong ginagatasan ang kabangyaman ng bayan para manatili sa pwesto. Syempre, hawak nila ang pondo ng bayan.
Ang trapo ay yaong mga kinatawan ng pribadong nagmamay-ari ng mga kasangkapan sa produksyon, tulad ng mga pabrika, makina, at malalawak na lupain. Syempre, panginoong maylupa, o kaya'y panginoong kapitalista.
Ayaw ng trapo ng pagbabago dahil tiyak sila ang mababago. Kaya gusto nilang panatilihin ang kasalukuyang sistema, o tradisyon ng pulitika sa bansa.
Higit sa lahat, ang trapo ang mga tagapagsulong ng bulok na sistema, at representante ng kapitalismo laban sa uring manggagawa at sa naghihirap na sambayanan.
Silipin natin kung sinu-sino ang mga tatakbong trapo sa pagkapangulo sa 2010. Nariyan si Senador Manny Villar representante ng Las Pinas at ang asawang si Cynthia Villar ay Congresswoman ng Las Piñas. Si Senador Mar Roxas, na magiging kabiyak ay ang sikat na mamamahayag na si Korina Sanchez ng ABS-CBN, ay apo ni dating Pangulong Manuel Roxas at anak ni dating senador Gerry Roxas. Si Defense secretary Gilbert "Gibo" Teodoro, na pamangkin ni Danding Cojuangco na kapatid ng kanyang ina. Asawa naman niya si Rep. Monica Prieto ng Tarlac, na lalawigang balwarte ng mga Cojuangco. Si Senador Chiz Escudero ay galing sa angkan ng mga Escudero sa Sorsogon. Ang kanyang ama ay dating Congressman sa unang distrito ng Sorsogon, at ang mga tiyuhin naman niya ay Bise-Gobernador at Meyor sa kanilang probinsya. Si Joseph Estrada, guilty sa salang plunder ngunit napardon kaya di nakulong, ay nagbabalak na namang tumakbo. Walang kadala-dala. Nasa pulitika rin ang kanyang mga anak na sina Senador Jinggoy at Mayor JV, habang dating senadora ang kanyang asawang si Loi. Nariyan din sina Loren Legarda at Noli “Kabayan” de Castro na pawang batikang mamamahayag. Si Bayani Fernando na maraming kinawawang vendors ay nagbabalak ding kumandidato.
Bistado na sila, ngunit patuloy pa silang namamayagpag sa ating bansa. Kawawa ang bayan dahil sa kanilang kagagawan. Sobra na sila. Dapat lang silang kalusin. Kaya ngayon ay may mga itinatag na kilusang anti-trapo sa iba't ibang panig ng bansa upang di na sila muli makapaghari. Kung noong 1995, ang pakikbakang anti-trapo ay aktibidad lamang ng kabataan, ngayong 2009, ito'y pakikibaka na ng buong bayan.
Panahon nang palitan ang Republikang Basahan na itinayo nila ng isang tunay na gobyerno ng ng masa't ng manggagawa. HALINA’T IBAGSAK ANG TRAPONG PAGHAHARI! Ngayon!
ni Gregorio V. Bituin Jr.
Basahan ang trapo. Panlinis sa kadumihan. Ngunit ang isa pang trapo ay pinaikling 'traditional politician', na ibang klaseng luminis, dahil ang kadalasang nililinis ay kaban ng bayan. Ito ang trapong walang silbi sa bayan, at namamayagpag sa republikang basahan.
Noong una, tinawag sila ng mga mamamahayag na 'tradpol' na kasintunog ng tadpole o palaka. Hanggang sa uminog na ito sa salitang 'trapo' (Jose F. Lacaba, 02-21-06). Ayon naman kay Dean Jorge Bocobo, naimbento ang salitang 'trapo' dahil kay dating Speaker Jose de Venecia (Philippine Commentary, 05-31-04). Noong 1995, ginamit na rin ito ng Students Advocates for Voters Empowerment (SAVE) na itinatag ng National Federation of Student Councils (NFSC) at Kalipunan ng Malayang Kabataan (Kamalayan) sa kanilang TRAPO KADIRI campaign, kung saan naipanalo nila ang apat sa pito nilang kandidato sa kongreso. Ayon naman kay Henry F. Carey, tinawag na ng NAMFREL ang mga traditional politicians na 'trapo' (Christian Science Monitor, 08-19-91). Ngunit bago pa mapasok ang bagong kahulugan ng trapo sa ating wika, uso na ang 'trapo' sa panahon pa ng Batasang Pambansa ni Marcos.
Ang trapo ay mga tradisyunal na pulitiko. Ibig sabihin, nagsimula ang pamamayagpag ng mga trapo mula pa ng maitayo ang Pangkalahatang Asembliya, o kauna-unahang kongreso sa Pilipinas, noong 1916.
Dahil sa kanilang kayamanan at impluwensya sa ekonomya't pulitika ng kanilang bayang nasasakupan, sila ang kinilala'y nahalal sa matataas na pusisyon sa bansa. Ang kanilang kapangyarihan ay palipat-lipat sa kamay ng kanilang pamilya, asawa, anak, at maging apo.
Kadalasang ginagamit ng mga trapo para manalo ay tatlong G's (guns, goons, gold), ngunit ngayon ay 5 G's na (guns, goons, gold, Garcia at Gloria). Nadagdag ang Garci at Gloria nitong mga nakaraang taon, dahil sa isyu ng "Hello, Garci" tapes, kung saan kinausap ni Gloria si Comelec commissioner Virgilio Garcialiano. Wala na si Garci sa Comelec, ngunit ang iniwan niyang pangalan sa eleksyon sa Pilipinas ay mananatili. Nalagay na ang kanyang pangalan sa diksyunaryo ng pandaraya sa elektoral sa bansa. Kaya habang may dayaan, maaalala ng tao ang kanyang pangalan. "Mag-ingat baka ma-Garci tayo." Marahil matatagalan pa bago mapalitan ang 5 Gs na ito, at marahil di pa ito mangyayari sa eleksyong 2010.
Kananiwan, ang trapo ay mula sa mayayamang angkan sa kanilang bayan o lungsod, at ang mga kamag-anak ay may mga matatas din na posisyon sa gobyerno. Kontolado nila ang ekonomya’t pulitika ng kanilang bayan o lungsod.
Tinukoy ng kolumnistang si Fel Maragay sa dyaryong Manila Standard Today (May 14, 2007) kung sinu-sino ang mga angkang kumokontrol sa pulitika ng bawat probinsya. Ayon sa kanya, ito'y sina "Ortega ng La Union, mga Dy ng Isabela, mga Marcos ng Ilocos Norte, mga Singson ng Ilocos Sur, mga Joson ng Nueva Ecija, mga Roman ng Bataan, Magsaysay ng Zambales, mga Cojuangco at Aquino ng Tarlac, mga Fuentebella ng Camarines Norte, mga Dimaporo ng Lanao del Sur, mga Osmeña ng Cebu, mga Espinosa ng Masbate, mga Laurel at Recto ng Batangas, mga Gordon ng Zambales, mga Plaza ng Agusan, mga Durano ng Danao City, mga Antonino ng General Santos, mga Lobregat ng Zamboanga City at mga Cerilles ng Zamboanga del Sur." Idinagdag pa niyang may mga bagong angkang sumusulpot, tulad ng angkang Estrada sa San Juan, mga Arroyo sa Pampanga at Negros Occidental, mga Angara sa Aurora, mga Defensor sa Iloilo at sa Quezon City, mga Suarez sa lalawigan ng Quezon, mga Villafuerte sa Camarines Sur, mga Villarosa sa Mindoro Occidental, mga Espina sa Biliran, mga Ampatuan sa Mindanao, at ang mga Akbar sa isla ng Basilan.
Ang trapo ay tulad ng mga uwak na laging sariling pangalan ang binabanggit. Syempre, para matandaan lagi.
Ang trapo ay pera ang pang-akit sa mga botante. Syempre, mayaman.
Ang trapo ay yaong palipat-lipat ng partido para matiyak ang panalo sa halalan. Syempre, hunyango o kaya’y balimbing.
Ang trapo ay yaong mga pulitikong tumatapak lang sa lugar ng iskwater pag malapit na ang botohan. Syempre, nandidiri sa iskwater.
Ang trapo ay yaong pinagmamayabang ang proyekto ng pamahalaan na siya umano ang nagpagawa, gayong galing iyon sa pondo ng bayan, at ang gumawa'y simpleng manggagawang tinipid pa sa sweldo, kaya manggagawa'y nagugutom. Syempre, kapitalista.
Ang trapo ay yaong nag-aartista muna bago pasukin ang pulitika. Syempre, para makilala agad.
Ang trapo ay laging pinaghihintay ang mga taong kinakailangan siya. Syempre, paimportante.
Ang tingin ng trapo sa kanilang sarili ay hindi lingkod bayan, kundi negosyante't haring may kapangyarihan. Marami ngang bayarang bodyguard ang mga trapong ito. Syempre, negosyanteng nag-aastang lingkod-bayan.
Para sa trapo, negosyo ang pulitika. Bakit naman sila magtatapon ng milyung-milyong piso sa kampanyahan para lang ipagpalit sa napakaliit na sweldo kada buwan ng pangulo at iba pang posisyon sa pamahalaan, kung hindi nila ito babawiin mula sa kabang yaman ng bayan?
Ang trapo ay yaong mga tiwaling pulitikong ginagatasan ang kabangyaman ng bayan para manatili sa pwesto. Syempre, hawak nila ang pondo ng bayan.
Ang trapo ay yaong mga kinatawan ng pribadong nagmamay-ari ng mga kasangkapan sa produksyon, tulad ng mga pabrika, makina, at malalawak na lupain. Syempre, panginoong maylupa, o kaya'y panginoong kapitalista.
Ayaw ng trapo ng pagbabago dahil tiyak sila ang mababago. Kaya gusto nilang panatilihin ang kasalukuyang sistema, o tradisyon ng pulitika sa bansa.
Higit sa lahat, ang trapo ang mga tagapagsulong ng bulok na sistema, at representante ng kapitalismo laban sa uring manggagawa at sa naghihirap na sambayanan.
Silipin natin kung sinu-sino ang mga tatakbong trapo sa pagkapangulo sa 2010. Nariyan si Senador Manny Villar representante ng Las Pinas at ang asawang si Cynthia Villar ay Congresswoman ng Las Piñas. Si Senador Mar Roxas, na magiging kabiyak ay ang sikat na mamamahayag na si Korina Sanchez ng ABS-CBN, ay apo ni dating Pangulong Manuel Roxas at anak ni dating senador Gerry Roxas. Si Defense secretary Gilbert "Gibo" Teodoro, na pamangkin ni Danding Cojuangco na kapatid ng kanyang ina. Asawa naman niya si Rep. Monica Prieto ng Tarlac, na lalawigang balwarte ng mga Cojuangco. Si Senador Chiz Escudero ay galing sa angkan ng mga Escudero sa Sorsogon. Ang kanyang ama ay dating Congressman sa unang distrito ng Sorsogon, at ang mga tiyuhin naman niya ay Bise-Gobernador at Meyor sa kanilang probinsya. Si Joseph Estrada, guilty sa salang plunder ngunit napardon kaya di nakulong, ay nagbabalak na namang tumakbo. Walang kadala-dala. Nasa pulitika rin ang kanyang mga anak na sina Senador Jinggoy at Mayor JV, habang dating senadora ang kanyang asawang si Loi. Nariyan din sina Loren Legarda at Noli “Kabayan” de Castro na pawang batikang mamamahayag. Si Bayani Fernando na maraming kinawawang vendors ay nagbabalak ding kumandidato.
Bistado na sila, ngunit patuloy pa silang namamayagpag sa ating bansa. Kawawa ang bayan dahil sa kanilang kagagawan. Sobra na sila. Dapat lang silang kalusin. Kaya ngayon ay may mga itinatag na kilusang anti-trapo sa iba't ibang panig ng bansa upang di na sila muli makapaghari. Kung noong 1995, ang pakikbakang anti-trapo ay aktibidad lamang ng kabataan, ngayong 2009, ito'y pakikibaka na ng buong bayan.
Panahon nang palitan ang Republikang Basahan na itinayo nila ng isang tunay na gobyerno ng ng masa't ng manggagawa. HALINA’T IBAGSAK ANG TRAPONG PAGHAHARI! Ngayon!
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento