Pagninilay - desaparecido sa 24th IB ng army

Pagninilay sa lakad sa 24th IB ng army hinggil sa mga desaparecidos

Bilang pakikiisa sa International Week of the Disappeared, ilan sa amin ang sumama sa pagpunta sa kampo ng 24IB sa Samal, Bataan ngayong araw. Kabilang sa mga sumama ang mga kasapi ng Families of Victims of Involuntary Disappearance (FIND), Philippine Alliance of Human Rights Advocates (PAHRA), Task Force Detainees of the Philippines (TFDP), Sanlakas, Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP), Commission on Human Rights (CHR), Samahan ng mga Anak ng mga Desaparecidos (SAD), Fr. Lauro ng Bataan, Balay, at mga abogado ng Free Legal Assistance Group (FLAG). Binigyan kami ng t-shirt na ang nakasulat sa harapan ay “Bawal Magwala, Penalize Enforce Disappearance” habang ang nakatatak sa likod ay FIND at ang kahulugan nito. Ikinabit naman sa walong sasakyan ang mga tarpouline na ang nakasulat ay “Enact an Anti-Disappeance Law, Now!”

Umalis kami ng Bantayog sa Quezon Avenue bandang ika-8:30 ng umaga. Dumating kami ng San Fernando, Pampanga bandang ika-10 at nagkaroon ng pagtanggap at munting programa sa bulwagan ng hall. Ang programa’y pinangunahan ng pagsasayaw ng grupong SAD sa himig ng awiting “Bathala” ni Joey Ayala.. Kasunod nito’y nagsalita ang pangulo ng FIND na si Gng. Nilda Sevilla (kapatid ni Ka Popoy), si Mayor Rodriguez at ang kanyang Bise-Alkalde. Bandang alas-12 na ay naglakbay na kami. Kumain kami sa nadaanang karinderya (naubusan pa nga ng kanin dahil nabigla yung may-ari ng karinderya sa dami namin). Pagkakain ay naglakbay muli kami, at dumating sa 24IB bandang 1:45 pm. Naroon na ang taga-GMA7 at nag-interview. Pumasok naman ang inspection team mula sa FIND, PAHRA, TFDP, CHR at FLAG, at si Dorina Paras na ang asawa ay dinukot umano ng military. Sinalubong sila ng isang Col. Lapinid na umano’y namumuno sa kampong iyon.

Hinintay namin ang paglabas ng inspection team na tumagal din ng ilang oras, habang kami naman sa labas ay may mga hawak na plakard at mga litrato ng iba pang nawawala o biktima ng sapilitang pagkawala. Habang naroroon kami ay may umaaligid na kulay-blue na kotse, tinted ang salamin, na hinala ng iba’y intelligence ng militar. Sa malayo ay tumigil ang sasakyan at lumabas ang isang malaking tao na mayhawak ng video camera pero sa malayo lamang siyang kumuha. Bandang ika-5 na ng hapon nang lumabas ang inspection team. Sa kanilang ulat, tanging ang nakasulat lamang sa inspection order ang pinuntahan ng inspection team, at ang ibang bahagi na wala sa order ay di na pwedeng pasukin. Mga nasa 2-ektarya umano ng kampo ang kanilang nilibot. May bahagi umano ng kampo na ibang batalyon o yunit ng militar na pala ang maysakop kaya di pwedeng inspeksyunin. Meron ding isang kwarto doon na wala yung maysusi, pero pinilit ding buksan bilang pagtalima sa inspection order.

May ilang mga kumento ang ilang kasama doon. Sa writ of amparo, may letter at schedule, kaya pwedeng kung naroon nga iyong taong hinahanap ay naitago na nila iyon dahil nga parating ang inspection team ng human rights. Kaya may butas pa rin daw yung writ of amparo.

Bumyahe kami bandang ika-5:30 ng hapon, at nakabalik kami ng Maynila bandang ika-8 ng gabi.

Upang madagdagan ang inyong kaalaman sa detalye ng kampanyang ito, mangyaring basahin ang ipinamigay naming polyeto na ang nilalaman ay ang mga sumusunod (nire-type ko para mabasa ninyo):

SA OKASYON NG PANDAIGDIGANG LINGGO PARA SA MGA DESAPARECIDO

Sila ay dinudukot sa gitna ng gabi o maging sa kasikatan ng araw, kadalasan ng mga nakatalukbong na pulis o militar na kailanma’y hindi umaamin sa karumal-dumal na pagsasagawa ng sapilitang pagkawala. Ang paghahanap ng pamilya sa kanilang mahal sa buhay ay nasasagkaan ng patuloy na pagtanggi at pagtago ng kinaroroonan at kapalaran ng mga biktima.

Ang mga nawawala ay bihirang lumilitaw ng buhay. Ang ilan ay natatagpuang patay o nabubungkal ang mga labi sa mga libingang walang pangalan. Ang ilan ay magkakasamang itinambak sa iisang hukay. Karamihan ay hindi pa natatagpuan hanggang ngayon. Sila ang mga desaparecido.

Buhay o patay, lahat ng biktima ng sapilitang pagkawala ay may mga nakakikilabot na kwento ng labis-labis na pagpapahirap habang ang patuloy na kawalan ng katiyakan sa sinapit ng nawawala ay siya namang labis na nagpapahirap sa kanilang pamilya.

Bilang pandaigdigang kampanya upang wakasan ang karima-rimarim na sapilitang pagkawala, ang mga pamilya, kamag-anak at kaibigan ng mga desaparecido kasama ng mga tagapagtanggol ng karapatang pantao ay inilulunsad ang Pandaigdigang Linggo ng mga Desaparecido o International Week of the Disappeared (IWD) tuwing huling lingo ng Mayo.

Upang masimulan ang kampanyang IWD, ang Koalisyon Laban sa Sapilitang Pagkawala o Coalition Against Involuntary Disappearance (CAID) sa Pilipinas ay sasamahan ang lupon na mag-iimpeksyon sa 24th Infantry battalion (IB) ng AFP sa Samal, Bataan ngayong umaga, ika-26 ng Mayo 2008. Ang inspection order ay resulta ng writ of amparo na isinampa ni Dorina Paras, isang rebel returnee mula sa Samal, Bataan. Ang kanyang asawa, si Tomas Paras, na isa ring rebel returnee ay nawawala mula pa noong ika-13 ng Oktubre 2005.

Sa paghangad ng tahimik na buhay kasama ang kanilang mga anak, ang mag-asawang Paras ay nagdesisyong sumailalim sa programang amnestiya ng gubyerno. Pormal silang sumurender noong ika-10 ng Disyembre 1997. Ngunit noong Abril 2005, nadismaya ang mag-asawa nang malaman nila mula sa 24th IB ng Philippine Army sa Palili, Samal, Bataan detachment na kasama pa rin sila sa order of battle ng army. Makalipas ang anim na buwan, sapilitang kinuha si Tomas mula sa kanilang kubo ng isang grupo ng mga sundalo na naiulat na pinangungunahan ni Staff Sergeant Elizaldo Bete, na noon ay kumander ng 24th IB detachment.

Kinumpirma ng kasong Para sang suspisyon ng mga kritiko ng programang amnestiya ng gubyerno na ang programang ito ay isa lamang paraan upang sugpuin ang makakaliwang pwersa. Ang Proklamasyon Blg. 1377 ni GMA na nag-aalok ng amnestiya sa mga komunista ay tiyak na papalpak bilang instrumento ng kapayapaan hanggang hindi tinutugunan ng pamahalaan ang ugat ng armadong pakikibaka – ang malaking agwat sa distribusyon ng kita at kayamanan na nagbubunsod ng kahirapan, kagutuman at kakulangan sa kaalaman na pawing nagdudulot ng kawalang-laban at pagsasantabi sa mga dukha at kapus-palad.

Tinaya ng mga desaparecido ang kanilang buhay at kalayaan sa kanilang pakikipaglaban upang mawala ang agwat sa pagitan ng mayaman at makapangyarihan, at ng mahirap at naghihikahos, sa kanilang pakikibaka upang magkaroon ng pangmatagalang kapayapaang nakaugat sa katarungang panlipunan at pananaig ng batas.

Upang protektahan ang mamamayan laban sa pagkait ng buhay at kalayaan, at upang wakasan ang kawalan ng kaparusahan sa mga maysala, nananawagan ang CAID para sa kagyat na pagpasa ng batas na nagpaparusa sa sapilitang pagkawala at para sa pamahalaan na agarang pirmahan at ratipikahan ang International Convention for the Protection of All Persons from Enforce Disappearance.

Ika-26 ng Mayo 2008