Ang salin ng "Communism is the doctrine..." ni F. Engels

ANG SALIN NG "COMMUNISM IS THE DOCTRINE..." NI F. ENGELS

ni Gregorio V. Bituin Jr.

Sa tanong na "What is communism?", ganito ang isinulat ni Friedrich Engels, "Communism is the doctrine of the conditions of the liberation of the proletariat."

Ang inaasahan kong sagot ay "Communism is the system of society which ...", ngunit ang sinabi ni Engels, "Communism is the doctrine..."

Bagong kahulugan para sa tulad kong lumaki sa turong ang komunismo ay isang sistema ng lipunan, at hindi isang "doctrine" o sa wikang Filipino ay doktrina.

Ang pagkakasalin ko ay ito: "Ang komunismo ang aralin sa kalagayan ng paglaya ng proletaryado."

Ang tanong na iyon ang una sa dalawampu't limang tanong na sinagot at ipinaliwanag ni Engels sa kanyang mahabang artikulong "The Principles of Communism".

Ang buong artikulong "The Principles of Communism" ay isinalin ko sa wikang Filipino at isinama sa 16 na akda ng Bolshevismo, Unang Aklat.

Kailangang isalin kung ano ang angkop, hindi pa kung ano ang eksaktong salin. Ang salin ng doctrine ay doktrina, turo, aral, aralin, paniniwala, atbp.

Sa Wikipedia ay ito ang kahulugan ng doctrine: "Often doctrine specifically suggests a body of religious principles as it is promulgated by a church, but not necessarily; doctrine is also used to refer to a principle of law, in the common law traditions, established through a history of past decisions, such as the doctrine of self-defense, or the principle of fair use, or the more narrowly applicable first-sale doctrine."

Dagdag pa nito: "In some organizations, doctrine is simply defined as "that which is taught", in other words the basis for institutional teaching of its personnel internal ways of doing business."

Sa Merriam-Webster, ang doctrine ay "1. teaching, instruction, 2. something that is taught".

Kailangang pag-aralang mabuti ang tamang salin, dahil iyon ang unang tanong sa artikulo, at nakasalalay doon ang buong artikulo.

Doktrina nga ba ang komunismo? Kung doktrina, tulad ba ito ng gamit ng salitang doktrina sa relihiyon?

Hindi ko isinalin ang doctrine sa doktrina dahil ang salitang "doktrina" ay malimit na nakaugnay sa relihiyon, lalo na sa Pilipinas. Kaya kung gagamitin ko sa pagsasalin ng doctrine ay doktrina, at naging ganito: "Ang komunismo ang doktrina sa kalagayan ng paglaya ng proletaryado", baka mapagkamalang isang relihiyon ang komunismo.

Hindi ko ginamit ang salitang "turo" dahil magiging ganito ang salin: "Ang komunismo ang turo sa kalagayan ng paglaya ng proletaryado." Hindi angkop. Kahit ang salitang "aral" ay hindi angkop.

Mas angkop sa palagay ko ang "aralin" na may bahagyang pagkakapareho sa "aral" bagamat hindi tungkol sa "lesson" ang aralin. "That which is taught" at "1. teaching, instruction, 2. something that is taught".

Tama bang salin ng doctrine ay aralin? Sa pagkakagamit ni Engels sa doctrine at sa napili kong salin, ang salitang aralin ang sa palagay ko'y mas angkop.

"Communism is the doctrine of the conditions of the liberation of the proletariat." "Ang komunismo ang aralin sa kalagayan ng paglaya ng proletaryado."

Nakakabigla sa una pag narinig nating ang komunismo ay isang aralin, kung paanong nakakabigla rin ang sinabi ni Engels na ang komunismo ay "doctrine" at hindi "system".

Ang ibig sabihin ni Engels sa ang komunismo ay aralin, bukod sa hindi pa ito ganap na sistemang umiiral sa panahong isinulat niya iyon, ang pangunahing larangan ng labanan ay nagsisimula sa isipan. Kailangang mabago ang pananaw ng proletaryado mula sa burgis na kaisipan kaya dapat pag-aralan nito ang kanyang kalagayan. Kapag maraming tao ang nag-aral, sinuri at pinag-isipan ang kalagayan ng proletaryado, makikita nilang ang manggagawa'y pinagsasamantalahan kaya dapat palayain.

Dagdag pa rito ang hulaping "ismo" sa komunismo, tulad ng materyalismo, imperyalismo, kapitalismo, sosyalismo, at iba pa. Tumutukoy ang ismo sa namamayaning kaisipan sa isang sistema.

Labanan sa isipan, labanan sa pananaw. Ito ang unang larangan ng tunggalian ng uri. Ito ang unang larangan na dapat maipagwagi ng uring manggagawa. Kailangang maunawaan ng proletaryado ang kanyang kalagayan sa lipunan. Habang maraming manggagawa ang nag-aaral hinggil sa kanilang katayuan, mapapagtanto nilang marami ang dapat mangarap, kumilos, at magkaisa upang ganap na matamo ng uring manggagawa ang inaasam nilang paglaya.

Sa ganitong mga pagmumuni ko napagpasyahang ang doktrinang tinutukoy ni Engels ay isalin ko sa salitang aralin. At sa palagay ko, ito ang mas madaling maunawaan ng manggagawang Pilipino, lalo na't sila'y nagnanais lumaya.

Nawa'y nabigyan ko ng hustisya ang sa palagay ko'y angkop na salin ng "Communism is the doctrine of the conditions of the liberation of the proletariat."

Paunang Salita sa aklat na Bolshevismo 1

Paunang Salita sa aklat na Bolshevismo 1

BOLSHEVISMO BILANG DIWA’T GABAY

NG URING MANGGAGAWA

Bakit Bolshevismo? Marahil ito ang tanong ng marami sa atin kung bakit ito ang napiling katawagan sa aklat na ito. Ano nga ba ang Bolshevismo? Mula ito sa salitang "bolshevik" na sa wikang Ruso'y nangangahulugang "mayorya". Lumitaw ang salitang ito sa panahong nagkaroon ng dalawang paksyon sa ikalawang Kongreso ng Partido ng Russian Social Democratic Labour Party (RSDLP) noong 1903. Ang dalawang paksyong ito ay ang Bolshevik (mayorya) na pinamunuan noon ni Lenin, at Menshevik (minorya) na pinamunuan naman ni Julius Martov. Dahil sa pamumuno ng mga Bolshevik ay nagtagumpay ang Rebolusyong 1917. Dito natin hinalaw ang pangalang Bolshevismo ng aklat na ito, na kung babalikan natin ang kasaysayan ay isang ideya ng sama-samang pagkilos ng manggagawa, at isang sistemang nakabatay sa ideya ni Lenin bilang ating gabay sa pagrerebolusyon at pag-oorganisa ng uring manggagawa, na siyang mayorya sa lipunan.

Narito ang ilang depinisyon ng Bolshevismo mula sa iba't ibang diksyunaryo:

Mula sa dictionary.reverso.net, "Bolshevism is the political system and ideas that Lenin and his supporters introduced in Russia after the Russian Revolution of 1917".

Mula sa www.merriam-webster.com, ang Bolshevismo ay "the doctrine or program of the Bolsheviks advocating violent overthrow of capitalism".

Mula sa freedictionary.com, ang Bolshevismo ay "the strategy developed by the Bolsheviks between 1903 and 1917 with a view to seizing state power and establishing a dictatorship of the proletariat".

Mahaba naman ang pagtalakay sa Bolshevismo sa Oxford Dictionary of Politics, na ang unang talata ay ito: "Political theory and practice of the Bolshevik Party which, under Lenin, came to power during the Russian Revolution of October 1917. The Bolshevik (meaning ‘majority’) radical communist faction within the Russian Social Democratic Labour party emerged during the 1903 Party Congress following the split with the more moderate Mensheviks (meaning ‘minority’). After a period of intermittent collaboration and schism with the latter, the Bolshevik Party was formally constituted in 1912."

Ayon naman sa Gale Encyclopedia of Russian History, "Bolshevism may be characterized by strong organization, a commitment to world revolution, and a political practice guided by what Lenin called democratic centralism."

Ayon naman sa Wikipedia, "The Bolsheviks, founded by Vladimir Lenin and Alexander Bogdanov, were by 1905 a major organization consisting primarily of workers under a democratic internal hierarchy governed by the principle of democratic centralism, who considered themselves the leaders of the revolutionary working class of Russia. Their beliefs and practices were often referred to as Bolshevism."

Sa akdang Left-Wing Communism: an Infantile Disorder, tinalakay ni Lenin sa Paksang "The Principal Stages in the History of Bolshevism" ang kasaysayan ng Bolshevismo, na hinati niya sa iba’t ibang yugto:

The years of preparation for revolution (1903-05). The approach of a great storm was sensed everywhere.

The years of revolution (1905-07). All classes came out into the open. 

The years of reaction (1907-10). Tsarism was victorious.

The years of revival (1910-14). 

The First Imperialist World War (1914-17). 

The second revolution in Russia (February to October 1917).

Adhika ng Bolshevismo, Unang Aklat, at ng mga susunod pang serye nito, na ihatid sa malawak na mambabasa, lalo na sa uring manggagawa, ang mga sulatin ng mga rebolusyonaryong tulad nina Marx, Engels at Lenin, na isinalin sa wikang Filipino upang mas madaling maunawaan ng ating mga kababayan ang mga aral ng mga dakilang gurong ito ng rebolusyon. Sa ngayon ay inihahanda na ang Bolshevismo, Ikalawang Aklat.

Nawa ang proyektong pagsasalin na ito'y makapag-ambag sa muling pagbibigay-sigla sa kilusang paggawa, makapagpalalim ng kaalaman at pag-unawa sa mga teorya ng Marxismo-Leninismo, at makatulong sa mga manggagawa sa kanilang pagyakap at pag-unawa sa kanilang mahalagang papel na ginagampanan sa pagbabago ng lipunan. Halina’t sama-sama nating tahakin ang landas ng Bolshevismo! Marami pong salamat! Mabuhay kayo!

GREGORIO V. BITUIN JR.

Setyembre 6, 2014

Sinulat sa ika-68 kaarawan ng aking ina