Evacuation Centers at Bagyong Pedring

Pagkakait ng Karapatang Pantao, Di Lang Pabahay, ang Isyu ng mga Maralitang Biktima ng Bagyong Pedring

ni Greg Bituin Jr.

Wala nang naglalaro ng basketball sa mga basketball court ng Navotas. Dahil sa ngayon, mga evacuation centers muna ang mga basketball court na ito, mga evacuation centers ng 1,496 pamilyang apektado ng bagyong Pedring, na nanalasa noong Setyembre 27, 2011.

Sa isang araw lamang, binago ng bagyong Pedring ang kanilang mga buhay. Winasak ang kanilang mga kabahayan, nawalan sila ng tahanan, at napunta sila sa iba't ibang basketball court sa NBBN court, Phase 1 A, Phase 1 B, Phase 1 C, Piscador, San Rafael Village court, Tangos court, Tumana court, Daanghari site, Kapitbahayan, sa Navotas, upang doon pansamantalang manirahan. Ngunit ang problema, pinagbabato umano ng ilang mga residente sa lugar ang mga nasa evacuation centers at sinasabihan na silang umalis dahil marami nang di makapaglaro ng basketball dahil ginawa na ngang evacuation centers ang mga basketball court. Sa ngayon, limang (5) buwan na sila sa mga evacuation centers ngunit wala pa ring malinaw na programa sa kanila sa katiyakan ng kanilang karapatan sa pabahay, hanapbuhay at serbisyong panlipunan. Sila'y pawang mga biktima ng bagyong Pedring ay nawalan ng bahay sa dalampasigan ng Navotas.

Apat na ang namamatay sa mga evacuation centers ng Navotas. Tatlo dito ang namatay na sa sakit, isa sa panganganak, at isa ang nagahasa. Ang problema, ayon sa ilang residente, sinabi umano ng isang taga-DSWD na dumalaw sa lugar, na kung sakaling may mamatay muli sa evacuation centers, sabihin agad sa kanila, dahil bawal daw kasing iburol ang namatay sa may evacuation center.

Bilang protesta sa api nilang kalagayan, sa pangunguna ng KPML-NCRR (Kongreso ng Pagkakaisa ng mga Maralita ng Lungsod-National Capital Region-Rizal) nagmartsa noong Pebrero 8 ang mga maralita sa mga evacuation centers mula sa harapan ng Barangay Hall, Brgy. NBBS, Lapu-lapu St., Navotas hanggang sa Navotas City Hall upang ipanawagan sa pamahalaang lokal ng Navotas na asikasuhin sila sa kanilang karapatan sa pabahay, hanapbuhay at serbisyong panlipunan. Wala ang mayor nang Navotas. Kaya ang ginawa ng maralita’y  nagmartsa naman patungong NHA-Navotas at doon isinagawa ang rali. Bukod sa mga maralitang nasa evacuation centers at mga lider ng KPML-NCRR, kasama rin nila ang mga lider ng Zone One Tondo Organization (ZOTO), Piglas Kabataan (PK), at mga maralita sa Daanghari site, R-10 Samana ZOTO, at Bangkulasi.

Ayon kay Ka Allan Dela Cruz, pangulo ng KPML-NCRR, "Ang mga maralita sa mga evacuation centers ay mga tao ring katulad natin. Ngunit dahil sa bagyong Pedring, marami ang nawalan ng tahanan, di na nakapag-aral ang mga anak, nawalan ng trabaho, di kumakain ng sapat sa araw-araw, marami nang nagkakasakit na bata at matanda, at malaking usapin ng seguridad ng mga evacuees. Di maaring nakatunganga na lang ang maralita kaya sila'y nakikibaka sa araw-araw upang tiyaking matamasa ng kani-kanilang pamilya ang kanilang karapatan sa maayos at sapat na pabahay, hanapbuhay at serbisyong panlipunan."

Tanong nga ng mga maralita, “Mayor, Nasaan na ang programa mo para sa pabahay at serbisyo? Hirap na hirap na kami sa evacuation center.”

Ang isyu ng mga nasa evacuation centers ay di lang simpleng kawalan ng tahanan, kundi higit sa lahat ay ang pagkakait ng kanilang karapatan bilang tao. May ilan na umanong nailipat ng lugar o na-relocate sa malayo, ngunit bumabalik din sa evacuation center dahil sa kalayuan ng hanapbuhay sa pinaglipatan. Nariyan ang kawalan ng kuryente mula ikaanim ng umaga hanggang ikaanim ng gabi, di na makapag-aral ng ayos ang kanilang mga anak, kawalan ng pagkukunan ng ikinabubuhay, wala nang dumarating na relief at di dapat umasa sa relief lang, kundi solusyunan talaga ng pamahalaan ang kanilang sinapit.

Ayaw na silang pabalikin ng lokal na pamahalaan ng Navotas sa dating kinatitirikan ng kanilang tahanan sa dalampasigan ng Navotas, dahil umano ito’y gagawin nang tourist hub, na planong proyekto ng Navotas. Ngunit nananatiling matatag at naninindigan ang mga maralita sa evacuation centers. Sa gabay ng KPML, kasama ang ZOTO at PK, patuloy silang kikilos upang kanilang matamo ang kanilang mga karapatang pilit binabalewala at ipinagkakait sa kanila.

· Pabahay, trabaho, serbisyo, obligasyon ng gobyerno!

· In-city relocation, ipatupad!

· Itigil ang paghihigpit sa mga biktima ng Pedring!

· I-prayoridad ang edukasyon at kalusugan ng mga bata at kabataan sa mga evacuation centers

· Karapatang pantao, ipaglaban!