Mga Komento sa Tulang "Hindi Unyonismo ang Landas ng Paglaya"

Mula sa isa kong tula sa email na ipinasa sa googlegroup ng BMP ay nagkaroon ng palitan ng kuro-kuro ang mga kasama. Hinggil ito sa tula kong "Hindi Unyonismo ang Landas ng Paglaya", kung saan hindi sang-ayon dito ang isang kasama. Ngunit ito'y ipinagtanggol naman ng isa pang kasama. Halina't tunghayan natin ang palitan ng mga ideya.

Email dated May 14, 2011, to bmp-org

HINDI UNYONISMO ANG LANDAS NG PAGLAYA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

ang landas ng paglaya'y hindi unyonismo

pagkat di lang sa pabrika ang labang ito

pakikibakang ito'y tagos sa gobyerno

kaya di dapat mag-unyon lang ang obrero

pakikibaka nila'y di hanggang pabrika

kaya dapat mangarap ng bagong sistema

kung saan malaya sa pagsasamantala

ng hinayupak na mga kapitalista

dapat nang ipaalam sa mga obrero

na magwawakas ang lumang sistemang ito

kung tuluyang bumagsak ang kapitalismo

at manggagawa na'y namuno sa gobyerno

panahon nang tapusin ang dusa at luha

unyonismo'y lagpasan na ng manggagawa

nasa sosyalismo ang landas ng paglaya

pagkat bubunutin na'y gintong tanikala

Email dated May 15, 2011, from Felipe Hernandez to bmp-org

Ka Greg

I beg to disagree. Maganda ang pantig ng tula mo pero para sa aking pagkaunawa, ang unyonismo ang pandayan ng mga manggagawa para marating ang paglayang pinapangarap ng uring manggagawa. Ang sosyalismo o pamahalaang pang lipunan.

Ang tinutumbok ng unyonismo ay ang pagkakaisa ng uri upang pansamantalang patigilin ang ekonomiya sa pamamagitan ng sama-samang pagkilos o welga mula sa pabrika hanggang sa pambansang antas. Pinatunayan na ito ni Lenin nang isapraktika niya ang teorya ni Marx.

Kaya nga mga manggagawa lamang ang may kakayahang gumawa nito dahil sila ang may direktang involvement sa produksyon. Kahit ang mga manggagawang armado/sundalo na nagtangkang umagaw ng kapangyarihan na nagku- coup de etat ay sa mga estratehikong lungsod at sentro ng ekonomiya nagsasagawa ng pagkilos upang saktan at patirikin ang ekonomiya.

Malinaw na ngayon na kahit isang milyong urban poor na hindi involve sa produksyon ang magsama-sama sa kalye, walang gaanong magagawa ito kung ikukumpara sa ilang libong manggagawa na nakatalaga sa mga istratehikong industriya at produksyon. Sisibakin lang ang kanilang pagtitipon o kaya ay pipigilang makapagtipon tipon sa pamamagitan ng pagharang sa kanila sa daan pa lamang, samantalang ang mga manggagawaang nakawelga ay hindi kayang pwersahing kumilos hanggat hindi nakakamit ang kanyang nakalatag na layunin.

Komplikado ito pero narito ang hamon, Sa paaking limitadong pagkakaunawa, Sosyalismo, hindi pambansang demokrasya o nasyonalismo ang ultimong layunin ng mga manggagagawa dahil wala silang sariling bansa at ari-arian o pribadong pag-aaring gamit sa produksyon!

Ang unyonismo sa isang pabrika na nagsusulong ng kanilang pansariling interes ay simula lamang. Ang kailangang matutunan nila ay ang katotohanan na kahit pataasin nila ang kanilang CBA ay walang halaga kung hindi ibubukas sa buong uring manggagawa na ang kailangan ay sama-samang pagkilos sa pambansang antas upang magkaroon ito ng pambansang epekto at lakas.

Dito tayo mahina kaya dito tayo dapat magpalakas.

Email dated May 16, 2011, from Gem de Guzman to bmp-org

Makisawsaw ako mga kasama, pasintabi.

Pareho namang may katotohanan ang punto ng kasamang Greg at kasamang Ipe.

Sabi ng unang stanza ng tula ni Ka Greg,

ang landas ng paglaya'y hindi unyonismo

pagkat di lang sa pabrika ang labang ito

pakikibakang ito'y tagos sa gobyerno

kaya di dapat mag-unyon lang ang obrero

..... lagpasan na ang unyunismo

Ito ang parteng pinuna at di sinang-ayunan ni Ka Ipe.

Puna ni Ka Ipe:

I beg to disagree. Maganda ang pantig ng tula mo pero para sa aking pagkaunawa, ang unyonismo ang pandayan ng mga manggagawa para marating ang paglayang pinapangarap ng uring manggagawa. Ang sosyalismo o pamahalaang pang lipunan.

Ang tinutumbok ng unyonismo ay ang pagkakaisa ng uri upang pansamantalang patigilin ang ekonomiya sa pamamagitan ng sama-samang pagkilos o welga mula sa pabrika hanggang sa pambansang antas. Pinatunayan na ito ni Lenin nang isapraktika niya ang teorya ni Marx. (.... at marami pang iba)

Sa akin lang, walang mali sa nilalaman ng tula ni Ka Greg. Maaaring may kulang, may dapat pang hanapin para makumpleto o mabuo ang mensahe ayon sa Marxist-Leninist theories.

Sumasang-ayon ako na hindi NGA unyunismo ang landas ng paglaya o emansipasyon ng uring manggagawa at ng sangkatauhan. Dahil dito, hindi nga dapat mag-unyon lang ang mga manggagawa para makalaya sa wage slavery o sahurang pang-aalipin ng kapital.

Sa kabilang banda, sumasang-ayon din ako, nang bahagya, sa sinabi ni Ka Ipe na, ang unyonismo ang pandayan ng mga manggagawa, pero sa mas eksakto ang welga ang paaralan ng mga manggagawa. Meron kasing unyon na di umaabot sa welga at iba pang sama-samang pakilos. At kung ang unyon ay di nakaranas ng welga, ng pinakamatinding tunggalian sa relasyong employee-employer, nasaan ang aral na magagamit sa rebolusyon? Minamahalaga ko ang welga bilang paaralan ng manggagawa sapagkat dito klarong-klaro ang talas ng tunggalian, kitang-kita ang di mapagkakasundong interes ng manggagawa at kapitalista; kitang-kita kung sino ang kakampi at kalaban ng manggagawa, malinaw na nakalantad ang papel hindi lang ng gubyerno kundi ang buong makinarya ng estadong kapitalista. Daig ng welga ang sanlaksang labas ng polyeto kung paglalantad (exposition) sa lipunang kapitalista at estado nito ang pag-uusapan.

Sa welga sila kongkretong namumulat sa katangian ng lipunan at estado. Sa welga sila napapanday sa pakikibaka. Natututo sila ng sari-saring diskarte para lumaban at magtagumpay. Narito ang halaga ng welga. Kahit pa sabihing "talo" sa mga pang-ekonomikong kahilingan ang welga.

Ang welga ay isang paaralan ng manggagawa para magrebolusyon. Ang rebolusyon ay sama-samang pagkilos ng milyon-milyong manggagawa na ang isyu ay hindi na lang isyu ng unyunismo, ang isyu ng rebolusyon ay lagpas sa mga isyu sa apat na sulok ng pabrika--ng sahod at benepisyo, makataong kondisyon sa pagtatrabaho, katiyakan sa trabaho, langkupang pakikipagtawaran.

Ang isyu sa rebolusyon ng manggagawa ay emansipasyon mula sa sahurang pang-aalipin, ang isyu sa rebolusyong manggagawa ay ang pagreresolba sa pangunahing kontradiksyon sa kapitalistang lipunan -- ang relasyong sosyalisadong paggawa at pribadong pagkamkam ng sobrang halaga gawa ng pribadong pag-mamay-ari sa mga kagamitan sa produksyon.

Kung di ako nagkakamali, wala namang pagtatalo ang dalawang kasama sa mga tinuran kong ito.

Saan nag-iiba ang pananaw ng dalawang kasama?

Narito ang saligang kaibahan ng dalawang kasama:

Greg's position: "ang landas ng paglaya ay hindi unyunismo" at kailangang "lagpasan na ang unyunismo"

Ipe's position: " ang unyonismo ang pandayan ng mga manggagawa para marating ang paglayang pinapangarap ng uring manggagawa." at "Ang tinutumbok ng unyonismo ay ang pagkakaisa ng uri..."

Merong mga salitang nakapaloob sa mga ito na importanteng bigyang-pansin:

1. Kalayaan -- na ang kahulugan ay kalayaan o emansipasyon mula sa mapagsamantala at mapang-aping lipunang kapitalista o mula sa sahurang pang-aalipin.

2. Unyunismo -- ang pangkalahatang pakahulugan ng lahat dito ay ang organisasyon ng MASAng manggagawa para ipaglaban ang kanilang mga karapatan kasama na rito ang pang-ekonomyang karapatan na ibinibigay ng mga batas ng isang estado na di lalagpas sa isinasaad ng Konstitusyon ng isang bansa.

3. Pagkakaisa ng uri -- ibig sabihin, pagkakaisa ng masang manggagawa BILANG ISANG URI (kahit di lahat pero may konsoderableng dami).

Ang aking opinyon:

Para magrebolusyon ang masang manggagawa patungong sosyalismo, maraming rekisitos na di niya makukuha sa kanilang unyon o sa unyunismo.

Una na rito ang kailangang taglayin nila ang MAKAURING KAMALAYAN o class consciousness. Ito ay dapat na walang-sawang itinuturo ito ng mga sosyalista sa masang manggagawa may unyon man o wala. Kaya nga nararapat na magsanib ang kilusang manggagawa at kilusang sosyalista. At hindi makukuha ng masang manggagawa ang kamalayang ito sa loob ng unyunismo.

(1) Kapag alam na ng masang masang manggagawa na kahit iba-iba ang kanilang employer, iba-iba ang kanilang trabaho, kahit iba-iba ang kanilang uri ng hanapbuhay ngunit kinikilala na nila na sila ay nabibilang sa isang uri ng tao sa lipunan na pinagsasamantalahan at inaapi ng kapital; (2) kapag alam na ng masang manggagawa na iisa ang kanilang problema; (3) kapag naiintindihan na ng masang manggagawa na kailangang makialam na sila sa paggugubyerno --diyan sa 3 yan lang masasabi na sila ay mulat-sa-uri. Hindi iyan makukuha sa unyunismo.

Ikalawa ang maorganisa sila bilang uri. Ang maorganisa ang masang manggagawa sa isang malaking pederasyon o koalisyon ng maraming unyon sa buong bansa ay hindi pa rin pumapasa sa pagkakaorganisa nila bilang uri. Kailangang sila ay mulat-sa-uri at may pampulitikang organisasyon silang kinabibilangan o kinikilala at pininiwalaan nila na nagdadala ng kanilang MAKAURING interes. At ang pampulitikang organisasyong ito ang mangunguna para itaas ang pang-unyon o pang-ekonomyang pakikibaka tungo sa pampulitikang pakikibaka na ibayong magmumulat sa masang manggagawa at magbibigay sa masa ng uri ng maraming karanasan sa pampulitikang pakikibaka bilang bahagi ng preparasyon ng uri na agawin ang kapangyarihang pampulitika sa oras na dumating ang rebolusyonaryong sitwasyon. Bagamat minamahalaga ko ang papel ng unyon sa buhay ng masang manggagawa sa kanilang pinagtatrabahuhan, hindi ito magagawa ng unyonismo.

Ikatlo, ang pagrerebolusyon ay lagpas sa mga karapatang sinasabi ng batas ng estado at lagpas sa konstitusyon ng isang bansa. Ang unyonismo ay sumusunod sa batas.

Beside the point sa usapang ito ang papel ng manggagawa sa pagtigil sa production, gayundin ang pagkukumpara ng manggagawang industrial, serbisyo at komersyo sa mga mala-manggagawa. Parepareho naman silang kapag di mulat-sa-uri, di sila magrerebolusyon. Kapag di mulat-sa-uri, magiging buntot lang sila lagi ng burgis na oposisyon at yung ibang seksyon ng masang manggagawa ay pabor sa administrasyong burgis.

Para mas mapalalim pa ang pag-unawa sa pagkakaibang ito, may sinulat si Lenin noong 1903 na pinamagatang "What is to be done" at isang paksa doon kung di ako nagkakamali ay may pamagat na "The primitiveness of the Economists" at saka yung tungkol sa propaganda at ahitasyon.

Pinulbos ni Lenin ang argumento ng kanyang mga kapartido sa debateng ito. Isa na rito ang puntong " ang pagmumulat at pag-oorganisa sa masang manggagawa ay laging idinadaan sa unyonismo sapagkat ito ang pinakamadali at nakaugalian."

Hanggang diyan muna mga kasama.

Gem

Emal dated May 17, 2011, from Gem de Guzman to bmp-org

Paano kung ang mga sosyalistang sumanib sa kilusang manggagawa ay nagumon na rin sa unyunismo? Ibig kong sabihin eh nagpakahusay na rin ang mga sosyalistang indibidwal sa mga gawaing unyon hanggang sa pagiging abogadilyo at pagharap sa mga kaso; inako na ang mga trabaho ng unyon sa masang manggagawa; nakipagpaligsahan sa masang manggagawa sa loob ng unyon hanggang sa pag-okupa sa matataas na posisyon ng unyon at pederasyon. Okupado na ngayon ang kanyang panahon ng samut-saring gawain sa unyon.

Sa ganitong kalagayan, makakaasa ba tayo na magagawa nilang iaral sa masang manggagawa ang makauring kamalayan na siyang unang hakbang sa pagpapalaya (pagpapalaya sa isipan) sa manggagawa ? Ng pagpapataas ng pakikibakang pang-ekonomya tungong pampulitikang pakikibaka? Ng pag-oorganisa ng makauring tunggalian sa buong bansa? Maaaring oo pero mabibilang lang sa daliri ang resulta. Pero ang kailangan ng rebolusyonaryong pagbabago ay milyun-milyong manggagawa na may angking kamalayang makauri na nakikibaka sa kanilang makauring interes! Maaaring oo pero tatanda na ang isa o tatlong henerasyon ng mga unyunista pero iilan pa rin ang mulat, kulang pa para magparami ng manggagawang mulat-sa-uri.

Ang kamalayang unyunista ay mananatiling kamalayang unyunista gaano man ito kamilitante sa mga porma ng pakikibaka. Hindi kusang tutungo sa kamalayang makauri at kamalayang sosyalista ang kamalayang unyunista hanggat di namumulat ang masang manggagawa sa kanilang makauring interes; hanggat di sila namumulat sa ugat ng pagsasamantala at pang-aapi ng kapitalistang sistema; hanggat di sila namumulat sa pangangailangan at kaparaanan ng rebolusyonaryong pagbabago; hanggat di sila namumulat sa syentipikong sosyalismo bilang alternatiba sa bulok na kapitalismo.

Bulto-bultong sinasadya at pinaplano nang may araw-araw na output tulad ng isang production line sa pabrika ang kailangang pagmumulat, pag-oorganisa ng pakikibaka at pagpapakilos sa masang manggagawa -- sa mga unyunista at di unyunistang manggagawa -- ang nararapat na gawin ng mga nabubuhay pang sosyalista ngayon upang maaninag natin o masilip man lang ang butil ng liwanag sa dako pa roon. #

Gem

Email dated May 17, 2011, from mark dario to bmp-org

ayos man itong mga palitan nang kuro-kuro mga Bay...Sa aktwal na kalagayan nang proletaryado sa Pilipinas papaano natin lilinangin ang makauring kamalayan at papaano natin patatampukin sa pang araw-araw ang kahalagahan nang pagsulong nang makauring interes?.....may pangangailangan di po ba na umunlad ang kagamitan at relasyon sa produksyon upang magkaroon nang materyal na batayan ang makauring tunggalian nang proletaryado at burgesya sa bansa.

Email dated May 17, 2011, from Gem de Guzman to bmp-org

Sabi ni Ka Ipe, "......ang unyonismo ang pandayan ng mga manggagawa para marating ang paglayang pinapangarap ng uring manggagawa. Ang sosyalismo o pamahalaang pang lipunan."

Saan nga ba mapapanday o paano mapapanday ang uring manggagawa para ito ay magrebolusyon; para magawa nito ang istorikong misyon na maging sepulturero ng kapitalismo; para magawa nito ang lagi nating naririnig sa mga rali na " uring manggagawa hukbong mapagpalaya"; para magawa nitong mamuno bilang uri sa rebolusyon mula demokratikong rebolusyon hanggang sosyalistang rebolusyon; para magawa nitong agawin sa kamay ng uring burgesya ang kapangyarihang pampulitika at itatag ang gubyerno't estado ng manggagawa; para magawa nitong ipagtanggol ang bagong tatag na estado laban sa gustong manumbalik sa poder na burgesya;; para magawa nitong ilatag sa panahon ng transisyon ang mga imprastruktura at institusyon at iba pang sangkap para sa pagtatayo ng sosyalismo?

Sa kasalukuyang kalagayan ng uring manggagawa ngayon, kabilang na ang kakarampot na may unyon at mas kakarampot na nakaranas ng welga, hindi pa natin masasabing napanday na ito. Kahit na ihiwalay sa karamihan ng uri, ang mga nakaranas ng unyunismo ay hindi pa rin napanday.

Kailangan pang pandayin ang masang manggagawa kabilang na ang mga unyunista para maihanda sila sa kanilang historical mission sa pagbabagong panlipunan -- sa rebolusyong pampulitika at rebolusyong panlipunan.

Sapagkat ang sukatan natin ng pandayan ng uri ay ang rebolusyonaryong aktibidad na nanggagaling sa taglay nitong rebolusyonaryong kamalayan at perspektiba. Sa ibang salita, ito ang tinatawag na pampulitikang preparasyon ng uring manggagawa.

At ang pampulitikang preparasyong ito ay:

Una sa lahat ang taglayin nito ang makauring kamalayan.

Ikalawa ang lumahok at manguna ang uring manggagawa sa pakikibaka para sa demokrasya, hindi lang ng pang-unyon o pangsektor na demokrasya kundi para sa lahat ng demokratikong uri sa lipunan. Hindi pa man pumuputok ang demokratikong rebolusyon, nararapat nang manguna ang manggagawa sa pakikibaka tungkol sa mga isyu ng iba’t-ibang sektor at uri, ng anumang klase ng tiranya at pagsasamantala.

Ito ang pandayan ng uring manggagawa. Ito, humigit-kumulang, ang pulitikal na preparasyon ng uring manggagawa para sa kanyang historic role sa social change.#

Gem

Email dated May 17, 2011, from Greg Bituin Jr. to bmp-org

3 Bagong Tula, re: dugtong sa Hindi Unyonismo ang Landas ng Paglaya

Maraming salamat po sa inyong mga komento. Tuloy ay nagiging masigla ang makata sa pagkatha ng mga bagong tulang munti man ay may tatak ng uri. Nagsimula man sa tula, ngunit ito’y nagiging pandayan ng mga diskurso’t usaping naglalaman ng matatayog at malalalim na pagsipat, pagninilay, at pagtalakay sa mga masasalimuot na isyu, munti man o malaki, na dapat silipin at bigyang pansin.

Ang mga talakay na ito’y ginawan ng tula bilang pagpapatunay ng adhikaing gamitin ang panitikan sa pagmumulat at pagpapalaganap ng makauring kamalayan. Dapat magkaroon pa ng mas maraming talakayang ganito upang lalo pang dalisayin ang mga aral ng Marxismo-Leninismo sa ating kamalayan, di lang sa amin, kundi sa iba pang mga aktibista, manggagawa’t manunulat na nakababasa ng mga ito. Isa rin itong magandang talakay para sa mga kasapi ng grupong MASO AT PANITIK, isang grupong pampanitikang ang layunin ay dalhin ang Marxismo-Leninismo sa pambansang kamalayan tungo sa pagtatatag ng lipunang sosyalismo.

Maraming maraming salamat po sa inyo. Mabuhay kayo!

(Ang 3 tula'y pinamagatang Kamalayang Unyunista’y Sadyang Di Sapat, Simula Man ang Unyonismo, at Ang Welga’y Isang Paaralan. Lahat ng ito'y matatagpuan sa blog kong matangapoy. - greg)

Kapitalista ang Boss ni P-Noy, Di Tayong Maralita

KAPITALISTA ANG BOSS NI P-NOY

DI TAYONG MARALITA

Maraming sinabi si P-Noy sa kanyang inaugural speech. Ayon sa kanya, “Alam nating lahat ang pakiramdam na magkaroon ng pamahalaang bulag at bingi. Alam natin ang pakiramdam na mapagkaitan ng hustisya, na mabalewala ng mga taong pinagkatiwalaan at inatasan nating maging ating tagapagtanggol.” At itinanong pa niya, “Saan ba nakasulat na kailangang puro pagtitiis ang tadhana ng Pilipino?” Magagandang pananalita mula sa isang kapitalista-asenderong uri, na di nakaranas ng demolisyon o ng anumang paghihirap ng dukha.

Nakalimutan na niya ang kanyang pangakong “tirahan sa loob ng mga ligtas na komunidad”. Sinabi pa niyang “Papaigtingin namin ang proseso ng konsultasyon at pag-uulat sa taumbayan” ngunit nasaan na ang mga prosesong ito? Sunud-sunod ang demolisyon, sinunog ang bahay ng mga maralita, at di na pinayagang makabalik ang mga maralita sa lugar kung saan sila nasunugan. Nagkaroon nga ng moratoryum pero tatlong buwan lamang, di sapat para sa maralitang nais mabuhay ng marangal. Para matiyak ang paglawak ng negosyo ng mga hinayupak na kapitalista, sinusunog ang bahay ng mga maralita para mapabilis na mapalayas ang mga maralita sa matipid na paraan. Wala silang pakialam sa buhay at kung saan tutuloy ang mga maralitang nasunugan.

Sabi pa ni P-Noy sa kanyang inaugural speech, “Hindi kami magiging sanhi ng inyong pasakit at perwisyo.” Kung ganuon pala, bakit patuloy ang pagtaas ng presyo ng pangunahing mga bilihin, tulad ng bigas, isda, karne at gulay? Maya't maya ang pagtaas ng presyo ng petrolyo. Mula Enero hanggang kasalukuyan, tumaas ang gasolina ng P13.50 per liter, ang krudo P12.50 per liter, at ang LPG ay P15.45 per kilo. Nagmahal na rin ang pamasahe sa jeep, bus at taxi, pati na presyo ng kuryente at tubig. Noong ngang 2010, nasa P983.00 na ang living wage bawat araw para mabuhay ang isang pamilyang may limang myembro. Pero ngayon, tinatayang higit na itong P1,000 bawat araw.

Ngunit ang matindi sa kanyang sinabi, “Gagawin nating kaaya-aya sa negosyante ang ating bansa.” Kaya pala nang kanyang sinabing “Kayo ang boss ko, kaya’t hindi maaaring hindi ako makinig sa mga utos ninyo”, sinasabihan pala niya’y sina Lucio Tan, Henry Sy, mga Zobel, Ayala, Lopezes, at iba pang kapitalista. Kaya pala ang kanyang programa ay Public Private Partnership (PPP) na sa tunay na kahulugan ay Pagpapaalipin ng Pilipino sa mga Pusakal na kapitalista.

Walang gulugod si P-Noy. Sa isang balita nga sa GMA News ay ganito ang pamagat, “Aquino admits he can't act on wage hike.” Wala siyang magawa upang mapataas ang sahod ng manggagawa, tiyak ayaw ng mga boss niyang kapitalista. Hindi lang sa sahod, pati sa iba pang isyu’y wala siyang magawa. Wala siyang magawa sa pagtaas ng presyo ng petrolyo, at mga pangunahing bilihin, anong gagawin sa mga dinemolis, nasunugan, laganap na kagutuman, kawalan ng trabaho, salot na kontraktwalisasyon, sa pagpapayaman ng mga heneral, sa balasubas na Ombudsman, at marami pang iba. Wala siyang magawa kundi tumingala sa langit at magbilang ng bituin.

Kaya mga kapwa maralita, wala tayong maaasahan kay Pangulong Aquino. Tulad ng kanyang pagtingala sa langit sa tuwina upang kunsultahin ang mga bituin, wala tayong aasahan sa isang pangulong walang gulugod para sa maralita. Etsapwera tayong maralita sa pangulong maka-kapitalista. Ang kanyang “tayo na sa tuwid na landas” ay tuwid na landas patungong impyerno, ang tuwid na landas ng imperyo ng kapitalismo. Ang dapat sa kanya’y palitan na ng tuluyan!

* Sinulat ni Greg Bituin Jr. bilang polyeto ng KPML (Kongreso ng Pagkakaisa ng mga Maralitang Lungsod) para sa Mayo Uno

Mag-People Power Laban sa Bulok na Sistema

MAG-PEOPLE POWER LABAN SA BULOK NA SISTEMA!
ni Greg Bituin Jr.

Lumaganap na ang people power sa iba't ibang bansa. Nakilala na ng masa na kung magsasama-sama lamang silang kikilos ay kaya nilang magpabagsak ng isang pangulo nang mapayapa. Naging halimbawa sa mamamayan ng daigdig ang Edsa 1 Revolution sa Pilipinas (1986) na nagpatalsik kay Marcos. Nasundan ito ng Singing Revolution sa Estonia, Latvia at Lithuania (1988), Velvet Revolution sa Czechoslovakia (1989), Bulldozer Revolution sa Yugoslavia (2000), Edsa 2 Revolution sa Pilipinas (2001), Rose Revolution sa Georgia (2003), Orange Revolution sa Ukraine (2004), Cedar Revolution sa Lebanon (2005), Tulip Revolution sa Kyrgystan (2005), Jasmine Revolution sa Tunisia (2011), at Day of Anger Revolution sa Egypt (2011).

Ngunit may mga pagkatalo rin, tulad ng 8888 Uprising sa Burma (1988), Tiananmen Students Protest sa Tsina (1989), Edsa 3 Urban Poor Revolution sa Pilipinas (2001), at Saffron Revolution sa Burma (2007).

Nagtagumpay ang mga mamamayan na mapatalsik ang kani-kanilang pangulo, ngunit karamihan sa kanila, inagaw pa rin ng naghaharing uri ang pamumuno. Dahil lahat ng ito’y pag-aalsa ng mamamayan, hindi pag-aalsa ng isang uri laban sa katunggaliang uri, hindi pag-aalsa ng uring manggagawa laban sa burgesya. Walang kapangyarihan ang masa. Wala ang uring manggagawang namumuno para sa pagbabago ng sistema. Dahil hindi lang relyebo ng pangulo ang kasagutan.

Sa ngayon, matapos mapatalsik ng mamamayan ng Egypt ang kanilang pangulo, pumutok na rin ang pag-aalsa ng mga mamamayan sa mga bansang Bahrain, Yemen at Libya. Nanalo nga ang mamamayan ng Egypt na mapatalsik ang pangulo nilang si Mubarak, ngunit dahil walang namumunong grupo o partido na gumagabay sa pag-aalsa, napunta sa kamay ng militar ang kapangyarihan, imbes na sa kamay ng mamamayang nagsakripisyo para mabago ang pamahalaan.

Ano ang kulang? Bakit sa Pilipinas na tatlong beses nang nag-Edsa, wala pa ring naramdamang pagbabago, kaya nanlalamig na ang karamihan sa people power? Naganap ang Edsa 1 at 2, napatalsik ang pangulo ngunit napalitan lang ng kauri nilang elitista. Si Marcos ay napalitan ni Cory. Si Erap ay napalitan ni Gloria. Walang lider-manggagawa, walang lider-maralita, walang lider-kababaihan, walang lider-magsasakang napunta sa poder. Wala ang isyu ng masa, wala ang isyu ng kahirapan, wala ang isyu ng trabaho, wala ang isyu ng pabahay, wala ang isyu ng salot na kontraktwalisasyon. Hindi umangat ang pakikibaka ng sambayanan sa tunggalian ng uri sa lipunan.

Dahil hindi sapat na ang layunin lang ng people power ay ang pagpapalit ng pangulo. Dapat itong itaas sa pagbabago ng sistema. Hindi sapat na demokrasya lang ang kasagutan. Dapat ipakita na may tunggalian ng uri sa lipunan, at ang pagpawi sa mga uri ang siyang kasagutan. Dapat ipakitang ang mga manggagawa’y hindi lang tahimik na masang nagtatrabaho, kundi isang malakas at pangunahing pwersa sa pagbabago.

Ano ang dapat gawin? Dalhin natin sa masa ang isyu ng kahirapan bilang pangunahing panawagan sa people power. Ipakita natin sa masa ang tunggalian ng uri. Ikampanya natin sa lahat ng pabrika’t komunidad, sa lahat ng lungsod at kanayunan, sa mga pahayagan, radio at telebisyon, sa internet, ang pagkasalot ng kapitalismo sa buhay ng mamamayan. Pag-aralan natin ang lipunan at iangat ang kamalayan ng masa tungo sa pagwawakas sa kapitalistang sistemang dahilan ng kanilang pagdurusa’t kahirapan.

Paputukin natin ang isyu ng pabahay, tulad ng ginawang pagkubkob ng mga maralitang lungsod sa Libya sa mga pabahay ng kanilang gobyerno nitong Enero 2011. Paputukin natin ang isyu ng kontraktwalisasyon bilang panawagan sa people power na pangungunahan ng uring manggagawa. Paputukin natin ang iba pang makauring isyu na maaaring magpabagsak sa mga elitista sa lipunan.

Panahon na para manawagan ng people power laban sa bulok na sistema, laban sa kapitalismo. Dapat mag-people power ang uring api laban sa uring mapagsamantala’t naghahari-harian sa lipunan!

Uring manggagawa, magkaisa! Ipakita ang inyong mapagpalayang papel para sa pagbabago ng lipunan! Mag-people power laban sa bulok na sistema!

Ang Tula Bilang Propaganda

ANG TULA BILANG PROPAGANDA

ni Gregorio V. Bituin Jr.

Minsan ay sinabi ng dakilang lider at rebolusyonaryong Vietnamese na si Ho Chi Minh, "Poetry should also contain steel and poets should know how to attack." Kung paglilimiang mabuti ang mga katagang ito, sinasabi ni Ho Chi Minh na ang makata'y di lang tagahabi ng mga kataga o nagtatahi lang ng mga salita. Ang makata'y isa ring mandirigma. Ibig sabihin, dapat di pulos mabulaklak na salita, kundi bakal na tagabandila rin ng katotohanan na umaatake sa bulok na sistema ang dapat mamutawi sa mga titik ng kanyang mga tula.

At sino ang dapat atakehin ng makata? Ang mga naghaharing uri ba o ang mga inaaping uri? Kanino siya magsisilbi? Marahil ang makata'y mas magiging kakampi ng inaaping uri. Dahil wala namang pera sa tula. Sino ba namang tangang kapitalista ang mamumuhunan sa tula gayong alam naman niyang malulugi siya rito? Pagtutubuan ba ng uring elitista ang mga tula ng makata? Hindi. Bihira, kundi man kakaunti lang ang bibili nito kaya tiyak ang kanilang pagkalugi.

Kung hindi kakampi ng naghaharing uri ang makata, kakampi ba siya ng inaaping uri? Ang kanyang mga tula, palibhasa'y nasa anyo ng tugma't sukat, lalo na kung matalinghaga na siyang isang katangian ng tula, ay maaaring di basahin ng dukha o ng mga manggagawa dahil marahil mahihirapan silang arukin ang mga ito pagkat di ito ang karaniwan nilang sinasalita sa araw-araw. Baka isnabin lang nila ito't ituring ding elitista ang makata. Kaya saan susuling ang makata? Nasa kanya ang desisyon. Ngunit dahil sa mapanuligsang katangian ng makata sa mga nangyayaring di dapat sa bayan, mas mapapakinabangan siya ng aping uri upang mapalaya ang mga ito sa kanilang kaapihan. Kaya may mga makatang aktibista. Gayunman, marami ang nangingimi, o marahil ay naiirita, sa mga nililikhang tula ng mga aktibista. Di daw sila sanay magbasa ng tula, dahil hindi ito pangkaraniwan, at nauumay sila sa tugma nito't sukat. Kaya nagkakasya na lamang sila sa pagbabasa ng mga prosa o akdang tuluyan.

Ngunit ang tula'y pangmatagalan, panghabampanahon, di tulad ng mga polyetong pinapakalat na ang buhay ay nakadepende sa lumitaw na isyu sa kasalukuyan, na pagkatapos maresolba ang isyu ay sa bentahan ng papel, kundi man sa basurahan, ang tungo ng mga polyeto. Ang tulang "Mga Muog ng Uri" na isinulat ni Amado V. Hernandez sa kulungan ng Muntinlupa noong Mayo 1952 ay nalathala sa libro, habang wala ka nang makikitang mga polyetong ipinamahagi noong APEC Conference sa Pilipinas noong 1996. Ang tulang "Manggagawa" ng makatang Jose Corazon de Jesus na isinulat noong bandang 1920s (1932 namatay ang makata) ay nagawan pa ng kanta, habang ang mga polyeto noong Pebrero 2006 laban sa pagrereyna ni Gloria Macapagal-Arroyo ay di mo na makita ngayon. Wala ka na ring makitang kopya ng paid advertisement ng mga manggagawang bumuo ng UPACC (Union Presidents Against Charter Change) sa Philippine Daily Inquirer noong Mayo ng 1997 o 1998 (di ko na matandaan ang taon).

Makikita pa ang kopya ng mahabang tulang "Epiko ni Gilgamesh" sa napreserbang 12 tabletang luwad mula sa koleksyon ng aklatan ni Haring Ashurbanipal ng ika-7 siglo BC. Ito'y orihinal na pinamagatang "Silang Nakakita ng Kailaliman" (Sha naqba imuru) o Paglaktaw sa Iba Pang mga Hari (Shutur eli sharri). Ang mahahabang epikong tulang Iliad at Odyssey ni Homer ay buhay pa rin ngayon. Sa Pilipinas, naririyan ang dalawang mahahabang tulang tumatalakay sa isyu ng bayang sawi dahil sa mga naghahari-harian sa lipunan, "Florante at Laura" ni Balagtas, at ang "Sa Dakong Silangan" ni Huseng Batute (Jose Corazon de Jesus). May maiikli rin namang mga tula, tulad ng walang kamatayang "The Raven" at "Annabel Lee" ni Edgar Allan Poe, mga tula ng komunistang si Pablo Neruda, ang "Invictus" ni William Ernest Henley, ang "Manggagawa" at "Bayan Ko" ni Jose Corazon de Jesus, "Kung Tuyo na ang Luha mo, Aking Bayan" ni Amado V. Hernandez, at "Republikang Basahan" ni Teodoro Agoncillo. Nariyan din ang walang kamatayang "Sa Aking Mga Kabata" na pinagmulan ng kasabihang "ang di marunong magmahal sa sariling wika ay higit pa sa hayop at malansang isda”, ngunit ayon sa makabagong pananaliksik ay di pala akda ni Gat Jose Rizal ang naturang tula.

Narito ang birtud ng tula bilang isang makasaysayang sining at tagabandila ng kultura ng sibilisasyon noon pang una. Ipinipreserba nito ang kasaysayan, kaisipan, damdamin at paninindigan ng mga una pang tao sa pamamagitan ng tula. Di lang ang iniisip ng mga tao noon, kundi kung ano ang karanasan ng kanilang bayan at nararanasan ng kanilang mamamayan. Ang ganitong preserbasyon ng mga tula ng mahabang panahon ang isa sa mahalagang katangian ng tula na makasaysayan at kapaki-pakinabang para sa mga susunod na henerasyon.

Sa Pilipinas, nagtunggalian noon ang Sining-para-sa-Sining (art for art's sake) na kinakatawan ni Jose Garcia Villa laban sa aktibismo sa panitik na kinakatawan naman ni Salvador P. Lopez. Ito, sa pakiwari ko, ang pulso ng debate hinggil sa form versus content, o anyo laban sa nilalaman. Debateng maaari namang pag-ugnayin at hindi paghiwalayin. Maaari namang magtugma't sukat, o laliman ang talinghaga, kahit na pulitikal ang nilalaman, upang hindi ito lumabas na nakakaumay sa panlasa ng mambabasa. Kailangang mas maging mapanlikha o creative pa ang makata upang basahin at pahalagahan ang kanyang katha.

Sa sirkulo ng mga aktibista't rebolusyonaryo sa kilusang kaliwa, ang pagtula ay isang obra maestra ng makata, lalo na yaong nasa mga pook ng labanan, sa sonang gerilya man iyan, sa pabrika, sa dinemolis na erya ng iskwater, sa pangisdaan, maging sa paaralan. Ang tula'y kanyang kaluluwa, kakabit ng kanyang pagkatao, at hindi isang libangan lang. Ang tula’y propaganda upang patagusin sa kamalayan ng masa ang paninindigan ng makata.

Nagmula ang salitang "propaganda" sa Congregatio de Propaganda Fide, na ang ibig sabihin ay "congregation for propagating the faith," o "kongregasyon para sa pagpapalaganap ng pananampalataya", isang komite ng mga kardinal na itinatag noong 1622 ni Gregory XV upang pangasiwaan ang mga misyon sa ibayong dagat. Nagbago ang kahulugan nito noong Unang Daigdigang Digmaan, at nagkaroon ng negatibong kahulugan. Gayunman, ang tunay na kahulugan nito ang ating ginagamit ngayon - pagpapalaganap ng kaisipan o paniniwala.

Dahil para sa mga makatang mandirigma, ang tula'y armas sa propaganda, armas ng pagmumulat sa masa, sandata upang mulatin ang uring manggagawa sa kanyang mapagpalayang papel upang palitan ang sistemang mapang-api at mapagsamantala. Ang tula'y kasangkapan ng makatang proletaryado laban sa burgesya at naghahari-harian sa lipunan.

Sa ngayon, naitayo ang grupong pampanitikang MASO AT PANITIK noong Setyembre 2010 ng ilang mga mapangahas at makatang aktibista na layuning dalhin ang ideolohiyang sosyalista sa panitikang Pilipino. Lumikha na rin sila ng blog para sa layuning ito.

Nauna rito'y prinoyekto ng Aklatang Obrero Publishing Collective na tipunin ang mga nagawa nang tula, maikling kwento't sanaysay na tinipon ng mga nasa panig ng RJs. Nailathala na ang tatlong tomo ng aklat na MASO: Katipunan ng Panitikan ng Uring Manggagawa mula 2006 hanggang 2008, dalawang tomo ng KOMYUN: Katipunan ng Panitikang Maralita mula 2007 hanggang 2008, at ang unang aklat ng TIBAK: Katipunan ng Panitikang Aktibista noong 2008. Walang nailathalang aklat na MASO, KOMYUN at TIBAK nitong 2009 at 2010, dahil bukod sa kakapusan ng pinansya, ay dahil sa kakulangan ng akda ng mga literati, tulad ng makata at manunulat ng maikling kwento, sa kilusang sosyalista. Ang mga susunod na tomo ng mga aklat na ito'y poproyektuhin na ng grupong Maso at Panitik sa pakikipagtulungan sa Aklatang Obrero. Kaya asahan ng uring manggagawa at masa ng sambayanan ang muling paglilimbag ng MASO, KOMYUN at TIBAK.

Higit pa sa metaporang pagkausap sa mga buwan, bituin, paruparo at bulaklak, at tigib ng damdaming panaghoy ng pag-ibig ang tungkulin ng tula. Pagkat ang tula bilang propaganda ay pagmumulat ng mga natutulog na isipan, o ng mga walang pakialam sa mga nangyayari sa lipunan. Ngunit di naman lahat ay nagbabasa ng tula, kaya dapat maging mapanlikha ang mga sosyalistang makata. Ang mga tula nila'y maaaring gawing awitin, o kaya naman ay bigkasin sa mga rali, sa harap ng mas maraming nagkakatipong manggagawa't aktibista. Halina’t suriin natin ang ilan sa mga walang kamatayang saknong at taludtod sa panulaang Pilipino, na nagsilbi upang mulatin ang maraming Pilipino sa kalagayan ng lipunan at mapakilos sila tungo sa pagbabago.

Maraming manghihimagsik ang namulat sa kalagayan ng bayan nang mabasa ang ilang saknong ng Florante at Laura, tulad ng:

“Sa loob at labas / ng bayan kong sawi

Kaliluha’y siyang / nangyayaring hari

Kagalinga’t bait / ay nalulugami

Ininis sa hukay / ng dusa’t pighati.”

Ang tulang Manggagawa ni Jose Corazon de Jesus, na binubuo ng labing-anim na pantig bawat taludtod, at may sesura (hati ng pagbigkas) tuwing ikawalong taludtod, ay tigib ng pagpupugay sa lumilikha ng yaman ng bansa, ang mga manggagawa.

MANGGAGAWA

ni Jose Corazon de Jesus

16 pantig bawat taludtod

Bawat palo ng martilyo / sa bakal mong pinapanday

alipatong nagtilamsik, / alitaptap sa kadimlan;

mga apoy ng pawis mong / sa Bakal ay kumikinang

tandang ikaw ang may gawa / nitong buong Santinakpan

Nang tipakin mo ang bato / ay natayo ang katedral,

nang pukpukin mo ang tanso / ay umugong ang batingaw

nang lutuin mo ang pilak / ang salapi ay lumitaw,

si Puhunan ay gawa mo / kaya ngayo'y nagyayabang.

Kung may ilaw na kumisap / ay ilaw ng iyong tadyang,

kung may gusaling naangat, / tandang ikaw ang pumasan

mula sa duyan ng bata / ay kamay mo ang gumalaw

hanggang hukay ay gawa mo / ang kurus na nakalagay.

Kaya ikaw ay marapat / dakilain at itanghal

pagkat ikaw ang yumari / nitong buong Kabihasnan.

Bawat patak ng pawis mo'y / yumayari ka ng dangal

dinadala mo ang lahi / sa luklukan ng tagumpay.

Mabuhay ka ng buhay na / walang wakas, walang hanggan,

at hihinto ang pag-ikot / nitong mundo pag namatay.

- mula sa aklat na Jose Corazon de Jesus: Mga Piling Tula, pahina 98

Mapagmulat. Maraming tulang nagsasalaysay na ang tingin ng marami ay simpleng maikling tulang nagsalaysay lamang sa ilang pangyayari, ngunit pag niliming maigi ay mapapansin ang hiyas ng diwang naglalarawan na pala ng tunggalian ng uri sa lipunan. Sa sumusunod na tula’y inilarawan ang konseptong baluktot na lumukob na sa madla, ngunit sa pamamagitan ng ilang taludtod lamang ay nagwasak sa kasinungalingan ng mga ideyang pilit isinaksak ng naghaharing uri sa dukha.

MGA TAGA-LANGIT

ni Gat Amado V. Hernandez

12 pantig bawat taludtod

“Saan ako galing?” ang tanong ng anak,

“Galing ka sa langit” ang sagot ng ina;

“Ang tatang at ikaw, taga-langit din ba?”

“Oo, bunso, doon galing tayong lahat.”

“Masarap ba, inang, ang buhay sa langit?”

“Buhay-anghel: walang sakit, gutom, uhaw,

walang dusa’t hirap, walang gabi’t araw,

abot ng kamay mo ang balang maibig.”

Bata’y nagtatakang tanong ay ganito:

“Kung tayong mag-anak ay sa langit mula

at ang buhay doo’y kung pulot at gata

bakit nagtitiis tayo sa impyerno?”

Sa gayon, ang tanging panagot ng ina,

ay isang malalim na buntong-hininga.

Napakasimple ng tula ni Gat Amado, ngunit tumatagos sa isip at puso ang kamalian ng mga ideyang burgis. Sadyang mapagmulat. Ang bata mismo’y nagtataka kung galing nga ba tayo sa langit? O ang langit na sinasabi’y ang tinatamasa ng mga naghaharing uri sa lipunan, ang buhay na pulot at gata. Bakit ba tayo pinabayaan ng langit na sinasabi at dito sa mundo’y pulos hirap. Sadya ngang higit pa sa pagdala ng makata sa pedestal ng pagsinta sa nililiyag ang tungkulin at katangian ng tula. Bagkus ito mismo’y kasangkapan ng aping uri upang mamulat ang mas marami pang kababayang naghihirap. Hindi lang pagtalakay ng isyu, hindi lang paglalarawan ng nagaganap sa lipunan, bagkus ay nagpapaliwanag at nangungumbinsi sa uring api na hindi permanente ang kalagayan ng dukha, na may sisilay pang panibagong sistemang magbabalik sa dangal ng tao, maging siya man ay dukha o petiburges. Kailangang wasakin ang mga baluktot na kaisipang nagpapanatili ng kamangmangan ng tao, tulad ng paniniwala sa pamahiin, mitolohiya at burgis na advertisements. Kailangang baligtarin natin ang mga kaisipang nakaangkla sa pagkamal ng tubo, imbes na sa pagpapakatao.

Malaki ang papel ng pulitika at ekonomya sa buhay ng tao. Mula pa pagkabata'y sakop na siya ng paaralan, alituntunin ng pamahalaan, kabuhayan, lipunan at kalinangan. Minomolde ng panitikan bilang bahagi ng kalinangan ng isang bansa ang kaisipan ng tao. Nariyan ang sanaysay, tula, dula, maikling kwento, na hindi lamang mababasa sa libro, kundi maririnig sa radyo at mapapanood sa telebisyon, sinehan, DVD, at mga balita't dokumentaryo sa mas malawak na saklaw. Alam ng makata na hindi nahihiwalay ang kanyang mga tula sa lipunan.

Ang tula bilang propaganda ay pagmumulat. Tagabandila na may nagaganap na tunggalian ng uri sa lipunan. Walang takot bagkus ay nakaharap na tulad ng mandirigmang sugatan na nais ipanalo ang isang digmaan. Kung matatandaan ko pa ay ganito ang sinabi minsan ni Bob Dylan, “Art is not merely a reflection of reality but it must also subvert reality.” Ibig sabihin, ang tula bilang sining ay hindi lang tagapaglarawan ng mga isyu ng lipunan at mga bagay-bagay sa paligid, bagkus ang tula’y tagapagwasak din, tulad ng pagkawasak ng konsepto ng langit sa isipan ng bata sa tula ni Gat Amado.

Kaya kailangang maunawaan ng mga makabagong makata ngayon ang pangangailangang gamitin nila ang kanilang mga tula para sa pagsulong ng pakikibaka tungo sa pagpapalit ng sistemang kapitalismo tungo sa susunod na yugto nito. Sosyalisado na ang produksyon, ngunit pribado pa rin ang pagmamay-ari ng mga kagamitan sa produksyon kaya marami pa ring naghihirap. Tungkulin ng mga aktibista’t rebolusyonaryong makata na gamitin ang kanilang mga tula sa pagmumulat tungo sa sosyalismo. Ito ang niyakap na tungkulin ng sosyalistang grupong pampanitikang MASO AT PANITIK.

Tulad ng sinabi ni Ho Chi Minh, tunay na malaki ang tungkulin ng makata sa pagmumulat, lalo na sa uring manggagawa, upang baguhin ang bulok na sistemang umiiral sa lipunan. Bilang mandirigmang makata, kinatas ko sa ilang taludtod ang tungkulin ng tula sa rebolusyon:

TULA AT REBOLUSYON

ni Gregorio V. Bituin Jr.

13 pantig bawat taludtod

i.

ano ang silbi ng tula sa rebolusyon

kung di ito nagmumulat ng masa ngayon

dapat ba tula'y ialay lang sa pedestal

ng malaking tubo't kapitalistang hangal

o tula'y pwersang gamit sa pakikibaka

upang mapalitan ang bulok na sistema

dapat ang bawat tula'y sintigas ng bakal

masasandigan, may prinsipyong nakakintal

tula'y malaking silbi sa pakikibaka

lalo sa pagmumulat ng aping masa

di basta-basta mahuhulog sa imburnal

pagkat bawat tula ng makata'y may dangal

tula'y may tindig, naghahangad ng paglaya

ng uring manggagawa at lahat ng dukha

ii.

dapat bawat makata'y alam sumalakay

sa bulok na sistema, gobyerno’t kaaway

makata'y dapat agapay ng pagbabago

at tinig ng mga aping dukha't obrero

sila'y di dapat laging nasa toreng garing

kundi kasama ng dukha't masang magiting

sa laban dapat makata'y kayang tumagal

hindi agad natitinag o hinihingal

dapat alam nila paano umatake

nang matulungang manalo ang masang api

laban sa mga ganid, mapagsamantala

at kumakatawan sa bulok na sistema

makata'y dapat magaling ding umasinta

at kayang durugin ang lahat ng puntirya

Filipino Hero Gat Andres Bonifacio, Socialist

FILIPINO HERO GAT ANDRES BONIFACIO, SOCIALIST

by Greg Bituin Jr. of KPML-BMP-Sanlakas

(This paper was distributed at the Socialist Conference held on November 27-28, 2010 at UP, with 15 foreign delegates and about 60 Filipinos)

We Filipinos celebrates through mobilization the birthday of plebeian hero Gat Andres Bonifacio. We do it with big rally as symbol of protest to the rotten system that plagues our nation. But we do not celebrate in the same scale the birthday or death anniversary of national hero Gat Jose Rizal, more so with another hero Gat Emilio Aguinaldo, who became president of the Philippines. Why is this so?

Bonifacio was one of the founder and later the supreme leader of the KKK (Kataas-taasan, Kagalang-galangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan), in short, Katipunan, which was conceived on July 7, 1892. It aimed for the independence of the Philippines from Spanish colonial rule and started the Philippine Revolution on August 1896, which is considered the Birth of the Nation. He did not finished his formal education, but Bonifacio was self-educated. As a wide reader, he read books about the French Revolution, biographies of the Presidents of the United States, the colonial penal and civil codes, and novels such as Victor Hugo's Les Misérables, Eugène Sue's Le Juif errant and José Rizal's Noli Me Tangere and El Filibusterismo.

Unlike Rizal, who some historians say, is an “American-sponsored” hero and an elite, Bonifacio came from the working class background. Gat Andres is a symbol of the struggle of the working people. At the young age, he gave up his studies to work full time to support his brothers and sisters. At first he was a bodegero (warehouse keeper) in a mosaic tile factory in Manila. Then he got a job as a clerk. After that he became an agent for the English firm of J. M. Fleming & Company in Binondo. After five years, Bonifacio left the Fleming company and joined a German firm named Carlos Fressel & Company.

Some historians proudly proclaimed Bonifacio as a socialist. American James Le Roy, one of the authority during the Filipino-American war, wrote in 1907: “Andres Bonifacio, an employee of a foreign business house in Manila, was the leading spirit of the Katipunan; gathering his ideas of modern reform from reading Spanish treatises on the French revolution, he had imbibed also a notion that the methods of the mob in Paris where those best adapted to secure amelioration for the Filipinos. His ideas where those of a socialist, and of a socialist of the French revolution type, and he thought them applicable to an undeveloped tropical country, where the pressure of industrial competition is almost unknown, and where with the slightest reasonable exertion, starvation may be dismissed from thought.”

Le Roy may refer to the “methods of the mob in Paris” as the Paris Commune of 1871, which Karl Marx acknowledged as “the finally discovered political form under which the economic emancipation of labour could take place”.

Rizal and Aguinaldo, for many Filipinos are symbols of elite and the status quo. Rizal came from a rich family in Laguna, while Aguinaldo, as general of the revolution, ordered the salvaging (summary execution) of Bonifacio and his brother Procopio. Bonifacio and his brother were ‘salvaged’ (killed) by Aguinaldo’s men headed by Major Lazaro Macapagal on May 10, 1897.

Five years after Bonifacio's death, the first workers union in the Philippines, the Union Obrera Democratica, was established in 1902 by Isabelo Delos Reyes. Then, the first Filipino socialist novel Banaag at Sikat by Lope K. Santos was published in 1906.

Bonifacio’s essays and poetry reflects, not just love of country, but most of all the well-being of fellow individuals, whether they are Filipinos or foreigners. The internationalism of the Kartilya (Charter) of Katipunan, is a testament to this. The Kartilya discusses the vision of Katipunan.

One of the verse in Kartilya, which depicts a socialist thinking, says: “All persons are equal, regardless of the color of their skin. While one could have more schooling, wealth, or beauty than another, all that does not make one more human than anybody else."

On August 1896, Katipunan’s revolution became the highlight of the birth of the nation. The Kartilya ng Katipunan served as guidebook for new members of the organization, which laid out the group’s rules and principles. The first edition of the Kartilya was written by Emilio Jacinto.

WORKING CLASS MOBILIZATION EVERY NOVEMBER 30

Every year, the Filipino working class commemorate the birthday of Bonifacio. This we cannot say to Aguinaldo, although also a hero, for he represents the elite. Rizal, on the other hand, was remembered only by the elite in government, but the people did not mobilize themselves for this day for Rizal is considered part of the elite.

Let us join our comrades on November 30 in a big mobilization in Manila and pay our respect to many working class heroes represented by Bonifacio.

Sa Alatiit ng Tugma at Sukat

SA ALATIIT NG TUGMA AT SUKAT
ni Gregorio V. Bituin Jr.

May pumuna sa akin minsan kung hindi ba ako gumagawa ng mga malayang taludturan (verso libre sa Kastila, free verse sa Ingles). Sabi ko naman, gumagawa rin ako ng malayang taludturan. Iyon nga lang, madalang. Dahil mas nais kong likhain ang mga tulang may tugma at sukat.

Mas ang mga tulang may tugma at sukat ang nais kong gawin. Pakiramdam ko'y bihira na kasi ang gumagawa nito sa kasalukuyan, at karamihan ay malayang taludturan na. Pero hindi dahil malayang taludturan na ang uso ngayon o mas nililikha ng mga henerasyon ngayon ay iyon na rin ang aking gagawin. Mas nais ko pa rin talaga ng may tugma at sukat. Marahil dahil nais kong ipagpatuloy ang nakagisnan kong paraan ng pagtula nina Francisco Balagtas at Huseng Batute.

Napakahalaga na malaman ng sinumang nagnanais tumula kung ano ang tugma at sukat, talinghaga at alindog ng tula, lalo na ang kasaysayan ng pagtula ng ating mga ninuno. Ayon nga sa isa kong guro sa pagtula, dapat muna nating matuto sa kasaysayan, mapag-aralan at makagawa tayo ng tula mula sa tradisyon ng panulaang katutubo. Kaya bagamat nais ko ring magmalayang taludturan, mas kumonsentra ako sa pagkatha ng mga tulang may tugma at sukat. Ngunit dapat nating alamin ano nga ba ang mga anyong ito. Nariyan ang katutubong tanaga, na tulang may isahan o magkasalitang tugma at pitong pantig bawat taludtod ang sukat. Ang dalit naman ay waluhan ang pantig bawat taludtod. Lalabindalawahing pantig naman ang Florante at Laura ni Balagtas.

May tugmaan sa patinig at katinig. Sa patinig, hindi magkatugma kung magkaiba ng tunog kahit na pareho ng titik sa dulo. Halimbawa, nagtatapos sa patinig na o ang dugo at berdugo, ngunit hindi sila magkatugma dahil ang dugo ay may impit at walang impit ang berdugo. Magkatugma ang bugso at dugo, at magkatugma naman ang berdugo at sakripisyo.

Ang akda at abakada ay hindi magkatugma dahil ang akda ay may impit at ang abakada ay wala. Magkatugma ang akda at katha, at magkatugma naman ang abakada at asawa.

Ang bili at mithi ay hindi magkatugma dahil ang bili ay walang impit at ang mithi ay mayroon. Magkatugma ang mithi at bali, habang magkatugma naman ang bili at guniguni.

Sa katinig naman ay may tugmaang malakas at mahina. Ang mga katinig na malakas ay yaong nagtatapos sa mga titik na B, K, D, G, P, S, at T habang ang mga katinig na mahina naman ay nagtatapos sa L, M, N, NG, R, W, at Y.

Maganda ring limiin sa mga ganitong tula ang sukat. May tinatawag na sesura o hati sa gitna, upang sa pagbabasa o pagsasalita ng makata ay may luwag sa kanyang paghinga. Maganda kung bibigkasin ang tula na animo'y umaawit upang hindi mabagot ang tagapakinig. Sa paggamit ng sesura, karaniwang ang labindalawang pantig bawat taludtod ay ginagawang anim-anim, at hindi hinahati ang isang salita, tulad ng dalawang tula sa itaas.

Pansinin ang tugmaan na Saknong 80 ng Florante at Laura ni Balagtas, pati na ang sesura o hati sa ikaanim:

"O pagsintang labis / ang kapangyarihan
Sampung mag-aama'y / iyong nasasaklaw
Pag ikaw ang nasok / sa puso ninuman
Hahamakin lahat / masunog ka lamang."

Pansinin naman ang tugmaan sa ikaanim na saknong ng tulang Pag-ibig ni Jose Corazon de Jesus, pati na ang sesura sa ikawalo:

Kapag ikaw'y umuurong / sa sakuna't sa panganib
Ay talagang maliwanag / at buo ang iyong isip:
Takot pa ang pag-ibig mo, /hindi ka pa umiibig:
Pag umibig, pati hukay / aariin mong langit!

Sa pagdaan ng panahon, naisipan kong magkaroon ng eksperimentasyon sa pagtula. Sa loob ng dalawang buwan ay kumatha ako ng 150 tulang siyampituhan. Ang siyampituhan ang isa sa mga inobasyon ko sa pagtula, mahaba sa tanaga at haiku at kalahati ng soneto. Ito'y may siyam na pantig bawat taludtod sa buong tulang pito ang taludtod (siyam-pito) na hinati sa dalawang bahagi. Ang unang apat na taludtod ang problema o tesis at ang huling tatlong taludtod ang solusyon o kongklusyon. May pag-uulit ng salita, bagamat nag-iiba ng gamit, sa una't huling taludtod. At noong Nobyembre 2008 ay inilathala ko ang librong pinamagatang "Mga Sugat sa Kalamnan: Katipunan ng 150 Tulang Siyampituhan." Ang aklat ay may sukat ng sangkapat ng isang bond paper, at mabibili sa halagang P50 lamang.

Naito ang halimbawa:

AKING LUNGGATI
May bahid ng diwa ng uri
Ang inihahasik na binhi
Sa tumanang linang ng lahi
Laban sa diwang naghahari.
Payak lang ang aking lunggati
Ang iparamdam itong hapdi
Sa diwa nitong naghahari.

May ginawa rin akong onsehan, na labing-isang pantig bawat taludtod at labing-isang taludtod na tula. Narito ang halimbawa:

MASAMA ANG LABIS
may kasabihang "labis ay masama"
kunin lang kung anong sapat at tama
    huwag tularan ang trapong gahaman
    na ninong ng mga katiwalian
sa gobyerno'y kayraming kuhila
sa dugo ng madla'y nagpapasasa
    mga trapo'y di man lang mahirinan
    sagpang ng sagpang, walang kabusugan

ang lalamunang puno'y nakapinid
masibang halos maputol ang litid
nakahihinga pa ba silang manhid

Mas maiging kumuha ng pag-aaral sa mga palihan sa pagtula ang mga nagnanais matuto, tulad ng ibinibigay ng grupong LIRA (Linangan sa Imahen, Retorika at Anyo), upang mas mapalalim pa ang pag-aaral hinggil sa tugma at sukat, at sa katutubong pagtula.

Masarap magbasa ng mga tulang may tugma't sukat, kung paanong nalalasahan ko rin naman ang tamis at pait sa mga malayang taludturan. Bagamat nakabartolina sa tugma at sukat ang karamihan ng aking mga tula, malaya naman at hindi nakapiit ang diwang malalasahan ng mambabasa sa pagbabasa ng akda.

Mas ninais ko pa ang alatiit o lagitik ng tugma at sukat, dahil kaysarap damhin at pakinggan ang indayog na tulad ng kalikasan o kalabit ng tipa ng gitara. Parang naririyan lamang sa tabi ang mga kuliglig sa kanayunan kahit nasa pusod ka ng kalunsuran. Kaysa bangin ng malayang taludturang kung hindi ko iingatan ay baka mahulog akong tuluyan at mabalian ng buto't tadyang. Kailangan ang ingat upang ang tula ay hindi magmistulang isang mahabang pangungusap na pinagtilad-tilad lamang.

Ang Linyang Pangmasa sa Awitin ng Teatro Pabrika

Ang Linyang Pangmasa sa Awitin ng Teatro Pabrika
ni Greg Bituin Jr.

Di ko maunawaan kung bakit inawit ng Teatro Pabrika ang awiting "Ang Masa" at "Linyang Pangmasa" sa aktibidad ng Partido Lakas ng Masa (PLM) gayong hindi naman ito ang prinsipyong dala-dala ng organisasyon. Linyang makauri at hindi linyang pangmasa ang prinsipyong tangan ng mga organisasyong kinapapalooban ng Teatro Pabrika, pangunahin na ang Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP). Ang nasabing aktibidad, na naganap noong Setyembre 29, 2010 sa University Hotel ng UP Diliman, ay dinaluhan ng may pitumpung kandidato para kagawad at kapitan sa darating na halalang pambarangay sa Oktubre 25.

Sa awiting "Ang Masa", sinasabi ritong "ang masa lamang ang siyang tunay na bayani" at sa "Linyang Masa" ay nagsasabing "sundin ng buong tatag ang linyang pangmasa, mula sa masa, tungo sa masa, ito ang ating patnubay." Akala ko ba'y uring manggagawa ang pangunahin sa Teatro Pabrika? Nagkukulang na ba ng gabay ang Teatro Pabrika mula sa mga manggagawa? May usaping ideyolohikal sa mga awiting ito, kaya hindi lang ito basta awit. Usapin ng linya ng pagsulong ang propaganda ng awiting ito. "Sundin ng buong tatag ang linyang pangmasa", paano na ang linya ng uring manggagawa? Class line ba o mass line?

Ang mga awit na “Ang Masa” at “Ang Linyang Pangmasa” na nilikha noong 1966 ay halaw sa artikulong “Ang Linyang Pangmasa” mula sa "Mga Siniping Pangungusap" ni Mao Tsetung ng Tsina.

Capo: 2nd fret
Pasakalye: D7

I.
ANG MASA
G
Ang masa, ang masa lamang
D
Ang siyang tunay na bayani
Am D
Ang masa, ang masa lamang
G-D7
Ang siyang tagapaglikha.
G
Ang masa, ang masa lamang
E
Ang siyang tagapaglikha
Am D7 G E
Ang masa o, ang masa
Am D7 G-D7
Tagapaglikha ng kasaysayan.

II.
LINYANG MASA
G
Sundin ng buong tatag
D
Ang linyang pangmasa
Am D
Mula sa masa, tungo sa masa
G-D7
Ito ang ating patnubay.
G
Sundin nang buong tatag
G7 C
Ang linyang pangmasa
Am D7 G E
Mula sa masa, tungo sa masa
D G
Ito ang ating patnubay.

mula ito sa http://www.padepaonline.com/index.php/linyang-masa-medley.dhtml

Dahil ba may salitang "masa" sa Partido Lakas ng Masa (PLM) ay linyang pangmasa na ang ipapalaganap nila? Ang PLM naman sa oryentasyon nito ay hindi linyang pangmasa, kundi linyang sosyalista, linyang makauri? Ang salitang "masa" lang ba ang kanilang nakita kaya nila inawit iyon, pero hindi nila nakita ang kabuuan ng kanta? Hindi ba nila napansin ang mga salitang "ang masa lamang, linyang pangmasa, ito ang ating patnubay"? Nasaan na ang pamunuan ng uring manggagawa na dapat tumuligsa o pumuna sa ganitong pagkakamali? Nang sa gayon ay maupuan ito, mapag-usapan at makagawa ng kaukulang aksyon! Bakit linya ng reaffirmist (Bayan Muna, Anakpawis, atbp.) ang kanilang inaawit - linyang pangmasa - imbes na linya ng rejectionist (BMP, KPML, atbp.) - linyang makauri? Simple lang bang nagkamali sila, gayong halatang praktisado sila ng inawit nila iyon? Pambansang demokrasya na ba ang isinusulong ng Teatro Pabrika imbes na pakikibaka tungong sosyalismo? Malaki ang papel na ginagampanan ng Teatro Pabrika sa propaganda, sa pagmumulat sa masa, kaya ang ganitong pagkakamali ay hindi dapat ipagwalang-bahala!

Tulungan natin ang Teatro Pabrika. Halos wala na silang orihinal na kinakanta kundi pawang adaptasyon na lamang, minana sa mga nauna o hinahalaw nila sa iba. Gayong marami namang pwedeng gumawa ng kanta. Nariyan nga ang Zone One ng ZOTO at Fraction Band ng KPML. Nakapaglabas na sila ng sarili nilang album o CD ng mga orihinal nilang awit. Bakit ang Teatro Pabrika'y nagkakasya na lamang na awitin ang mga dating awit at ayaw magbuo ng bagong mga kanta, mga proletaryadong kanta? Ang masama pa nito, kinakanta nila ang awit ng ibang organisasyong kalaban sa linya ng pagsulong ng rebolusyon!

Magandang balikan natin ang counterthesis at namnamin natin ang kabuuan nito. Gayunman, sa usaping ito'y silipin muna natin ang pambungad sa dokumentong PPDR: Class Line Vs. Mass Line (nasa internet ito, sa marxists.org archive ni Ka Popoy Lagman): "The Program for a People's Democratic Revolution drafted by Sison in 1968 is the best proof of his abandonment or ignorance of the most basic principles of Marxism-Leninism --- the class struggle and scientific socialism. In the Party program, he substituted the Maoist "mass line" for the Marxist-Leninist "class line". He completely obscured and glossed over the struggle for socialism in his obsession for national democracy. Sison's failure to grasp the Marxist-Leninist class struggle and his fanatical adherence to Maoism which distorts this theory explain his vulgarized concept of revolution. The essential defect of PPDR is its basic character which makes it totally unacceptable as a class program of the Party of the class-conscious Filipino proletariat. It does not even pretend to be a class program but proclaims itself to be a "people's program." It is a Party Program without the struggle for socialism and without a separate section on workers' demands in the period of the democratic revolution. It characterized Philippine society as "semicolonial and semifeudal" without bringing into the foreground and emphasizing more strongly its bourgeois, capitalist basic process. It failed to present the real meaning and substance of proletarian class leadership in the democratic revolution. It elaborated a vulgarized, totally non-Marxist, non-Leninist concept of a people's revolution that departs fundamentally from the theory of class struggle. And lastly, it presented a peasant not a proletarian stand on the agrarian question and a patriotic not a proletarian stand on the colonial question."

Kung sakaling mabasa nila ito, hindi na kailangang humingi sila ng paumanhin. Ang kailangan nilang gawin ay magsuri, magrebyu, magwasto. Dapat balikan nila o mabigyan sila ng edukasyon hinggil sa counter thesis na lumabas noong 1990s. Kung di nila kayang gumawa ng kantang makauri, tulungan na rin silang makapaglunsad ng songwriting seminar sa mga manggagawa, tulad ng ginagawa ng KPML at ZOTO sa kanilang mga kabataang kasapi na nakapaglunsad na ng kanilang sariling CD. Tiyak namang maraming talentadong manggagawa na pwede nilang mapasapi sa Teatro.

Nais nating magpalakas bilang kilusan at bilang rebolusyonaryo. Nais nating patatagin ang ating kagawaran ng panustos, kagawaran ng pag-oorganisa, kagawaran ng depensa, lalo na ang kagawaran ng propaganda. Malaki ang papel ng Teatro Pabrika bilang propagandista ng kilusang proletaryado. Sa pamamagitan ng awit ay dinadala nila ang uring manggagawa at ang masa ng sambayanan sa direksyong nais tahakin ng kilusan ng uring manggagawa. Bagamat sinasabi nating masa ng sambayanan, ay hindi natin sinasabing linyang pangmasa na ang dapat tahakin. Ang masa ng sambayanan ay tumutukoy sa mga panggitnang pwersang hindi nag-aari ng mga kasangkapan sa produksyon na maaring maging kabig ng uring manggagawa. Ang turing natin sa maralita ay proletaryado na, at hindi reserbang hukbo ng paggawa. Proletaryado na sila sa kalagayang ang uri nila'y walang pribadong pag-aari ng mga kasangkapan sa produksyon, tulad ng uring manggagawa.

Bilang mang-aawit at bilang propagandista, hindi na dapat maulit na linya ng ating kalabang organisasyon ang dapat nilang ipalaganap, kundi ang linyang tinatahak ng kilusang ating kinapapalooban. Kung bilang propagandista'y ibang linya ang ipinalalaganap nila, nililito lang nila ang mga bago nating aktibista, tinutulungan lang nila ang ating mga katunggaling organisasyon sa pagmumulat sa linyang pambansang demokrasya, imbes na sosyalismo. Kung gayon, dinadala lang nila tayo sa sarili nating pagkadurog. Hindi ito dapat mangyari.