Linggo, Hunyo 26, 2016

Dalawang tulang handog sa BRAT 2016

DALAWANG TULANG HANDOG SA BRAT (BASTA RUN AGAINST TORTURE) 2016
ni Gregorio V. Bituin Jr.

Isang araw bago gunitain ang International Day in Support of Victims of Torture tuwing Hunyo 26 ng bawat taon, muling inilunsad ng iba't ibang pangkat ang BRAT (Basta Run Against Torture) nitong Hunyo 25, 2016, araw ng Sabado. Nagsimula ang aktibidad sa CHR (Commission on Human Rights) patungong Quezon Memorial Circle, kung saan idinaos ang isang maikling programa.

Ilan sa mga dumalo sa BRAT 2016 ay ang Amnesty International, UATC (United Against Torture Coalition), PhilRights, PAHRA (Philippine Alliance of Human Rights Advocates, BMP (Bukluran ng Manggagawang Pilipino, kung saan ako ang kinatawan), TFDP (Task Force Detainees of the Philippines, Ex-Political Detainees Initiative (ExD), BALAY Rehabilitation Center, FIND (Families of Victims of Involuntary Disappearance), at mga kinatawan mula sa PNP (Philippine National Police), Army at Navy.

Sa CHR, nagkita kami ni kasamang Edwin, na pangulo ng pangkat na Ex-Political Detainee Initiative (ExD), kung saan isa rin akong kasapi. Nag-text pala siya sa akin, na di ko nabasa bago kami magkita, na hinilingan pala ang ExD na sila'y umawit, ngunit tumanggi si Edwin dahil hindi naman sila umaawit. Ang maaari raw ay tula. Kaya hinilingan silang bumigkas ng dalawang tula.

Buti't nadala ko ang kopya ng aklat kong "Patula ng UDHR" sa aking backpack at may dalawa roong tula hinggil sa tortyur. Nang malaman ng isang babaeng nag-isponsor na tutula ako, binigyan niya ako ng puting t-shirt na walang manggas na nakasulat ang malaking X na kulay kayumanggi, at nakapatong doon ang apat na taludtod na nakasulat ang "BRAT, Basta Run Against Torture", at sa ibaba nito ang "Not One More Victim: End Torture Now!", UN International Day in Support of Victims of Torture. Sa likod ng t-shirt ay logo ng United Against Torture Coalition - Philippines. Noong nakaraang taon ay nakadalo rin ako at nabigyan din ng gayong t-shirt, iba lang ang disenyo. Sinuot ko ang t-shirt doon sa CHR.

Nagkaroon muna ng programa bago simulan ang pagtakbo. Nagsalita roon bilang pagsuporta si CHR Commissioner Chito Gascon, at tumugtog naman sina Erwin Puhawan at Boodit, na siya ring tumayong emcee. Maya-maya lang ay marahan nang naglakad-takbo ang mga kalahok hanggang sa ikutin ang buong Quezon Memorial Circle at pumasok sa loob. Pagdating sa entablado ng Quezon Memorial Circle, nagtipon-tipon ang mga tao para sa isang programa.

Tinawag ng emcee ang mga tagapagsalita ng kani-kanyang organisasyon. Ayon sa ilang mga nagtalakay, noong 1984 pa ipinasa at nilagdaan ng 155 estado o bansa ang United Nations Convention Against Torture (UNCAT). Nagbigay daan naman ito upang isabatas ng Pilipinas ang Anti-Torture Law noong 2009.

Kami naman sa ExD ay naghahanda rin sa aming pagbigkas ng tula. Si Edwin ang siyang tagapagsalita, at kaming dalawa ni George ang bibigkas ng tula.

Binasa ko ang ilang taludtod ng aking tulang "Itigil ang Tortyur" habang binasa naman ng buo ni kasamang George ang tula kong "Wala na dapat tortyur sa piitan". Halina't namnamin natin ang mga tulang aming binigkas:

ITIGIL ANG TORTYUR
13 pantig bawat taludtod

1.) TORTURE - (tor' chur) n.- pahirap; pagkaturete ng utak; v.- pahirapan; palipitin; giyagisin;  pigipitin; pahirapan ang isi, TORTURER n.

itigil ang sistematikong pananakit
sa mga biktimang kanilang ginigipit
binubugbog ang katawan, pinipilipit
kaya mistulang nasisiraan ng bait

bakit hinuhuli ang nakikipaglaban
mga nakikibaka'y bakit dapat saktan
gayong inilalaban nila'y karapatan
ng bawat tao at ng buong sambayanan

bakit pinahihirapan ang aktibista
ng mga alagad ng ahas na pasista
dahil ba pinababagsak ang diktadurya
dahil ba pinag-aalsa nila ang masa

mga aktibista'y maganda ang layunin
na sambayanan ay tulungang palayain
ngayon ay tinotortyur at pinaaamin
pinalo't tinatanggalan ng kuko't ngipin

tortyur na ginawa'y iba-ibang diskarte
yaong ari ng lalaki'y kinukuryente
ginagahasa naman daw yaong babae
ganitong pahirap ay nakatuturete

hinuhubaran, may piring ang mga mata
pinaso ng sigarilyo ang dibdib nila
rebelde ang turing sa mga aktibista
pagpapahirap sa kanila'y sobra-sobra

sa mga biktima ng tortyur ang epekto
ay takot at galit sa pasistang gobyerno
itigil ang tortyur, ang tao'y irespeto
magkaiba man sila ng mga prinsipyo


WALA NA DAPAT TORTYUR SA PIITAN
13 pantig bawat taludtod

alam mong wala kang ginawang kasalanan
ngunit kailangan ka nilang paaminin
tingin sa iyo'y marami kang nalalaman
mga impormasyon sa iyo'y pipigain

ngunit kung sila sa iyo'y walang mapiga
totortyurin ka, sasaktan ang katawan mo
sa kanila'y kailangan mong magsalita
kundi'y talagang masasaktan kang totoo

sa tortyur, kahit balahibo mo'y titindig
pahihirapang tunay ang isip mo't puso
gagawin nilang kalamnan mo'y mapanginig
habang ramdan ang sakit ng laman at bungo

dapat nang tigilan ang tortyur, tigilan na
sa lahat ng piitan ay mawalang dapat
sa kulungan ay maging makatao sana
huwag nang paglaruan ang presong inalat

epekto sa tao ng tortyur ay kaytindi
katawan at pagkatao'y nayuyurakan
wala na dapat tortyur, sigaw ng marami
wala dapat tortyur sa alinmang piitan

Matapos ang tulaan ay nagpulong na ang ExD, una'y sa Circle, at lumipat kami sa opisina ng Balay. Doon ay pinag-usapan ang hinggil sa mga bilanggong pulitikal at ang takdang pagpapalaya sa mga ito ng bagong administrasyon. Nabigyan ako ng task o tungkulin bilang kasapi nito, at iyon ay ang pagsusulat ng letter to the editor. Napagkaisahan namin ang panawagang "Free All Political Prisoners Regardless of Political Affiliation".

Pagdating ng gabi, habang ninanamnam ang mga nangyari, ay natuon ang isip ko sa nakasulat sa t-shirt ng BRAT, ang islogang "Not One More Victim: End Torture Now!" Kaya ginawan ko ito ng tula.

KAHIT ISA LANG AY DI DAPAT MATORTYUR
15 pantig bawat taludtod

kahit isang tao ma'y di dapat pang madagdagan
ang nabiktima ng tortyur sa mga bilangguan
ang karumal-dumal na gawaing ito'y wakasan
ang pagtortyur sa isa mang tao'y dapat tigilan

kahit isa lang, bawat tao'y sadyang mahalaga
pag isa ay natortyur, nadagdagan ang biktima
may karapatan lalo't napiit na aktibista
piniit di sa krimen kundi sa prinsipyo niya

ang tortyur ay di na dapat umiral sa mga estado
upang parusahan yaong kumakalaban dito
ang tortyur ay krimen pagkat marahas at barbaro
di nababagay sa daigdig na sibilisado

Maaaring may magsabing kriminal naman iyan, ngunit sila pa rin ay tao. Tulad ng mga aktibistang nahuli ngunit kriminal sa paningin ng gobyerno subalit mapagpalaya sa paningin ng karaniwang tao. May batas na laban sa tortyur, batas na pinag-usapan at pinaglaban ng marami. Hayaan nating igalang ng bawat isa ang batas na ito upang mapigilan pa ang mga madaragdagang biktima nito.

Panata ko sa panitikan at sa mga kasama sa kilusang masa at paggawa, na ang ganitong isyu ay patuloy kong tututukan at gagawan ng tula, katulad ng pagtutok ko sa iba't ibang isyu ng kalikasan, karapatang pantao, uring manggagawa, at mga sektor ng maralita, magsasaka, kababaihan at iba pang aping sektor ng lipunan.

Walang komento: