Pagninilay sa Kumperensyang "The Working Class Struggle for Social and National Emancipation in Asia and the Pacific"

PAGNINILAY SA KUMPERENSYANG "THE WORKING CLASS STRUGGLE FOR SOCIAL AND NATIONAL EMANCIPATION IN ASIA AND THE PACIFIC"

ni Gregorio V. Bituin Jr.

Isa ako sa mga nakadalo sa tatlong araw na Pandaigdigang Kumperensyang pinamagatang "From Anti-Colonialism to Anti-Neoliberalism: The Working Class Struggle for Social and National Emancipation in Asia and the Pacific" sa Bonifacio Hall ng SOLAIR (School of Labor and Industrial Relations) sa Unibersidad ng Pilipinas sa Diliman, Lungsod Quezon mula Oktubre 23 hanggang 25, 2013.

Sa unang araw, naroon na ang mga delegado sa ganap na ikalawa ng hapon, ngunit pormal na nagsimula ang programa sa ganap na ikaapat ng hapon. 

Kinatampukan ang unang araw ng pagpapakilala sa mga dumalo, pagbibigay ng mensahe ng mga tagapagsalita, pagpapasinaya ng isang silid bilang dedikasyon kay Gat Andres Bonifacio, presentasyon ng aklat ni Dr. Rene Ofreneo, at salu-salo. 

Binuksan ang palatuntunan sa pamamagitan ng mga mensahe ni Dr. Caesar A. Salome, Chancellor ng UP Diliman; Dr. Jonathan P. Sale, Dean ng SOLAIR; at Mr. Berthold Leimbach na resident representative ng Friedrich Ebert Stiftung.

Nagbigay rin ng mensahe ang apo ni Bonifacio na si Atty. Gary Bonifacio, at ang awtor na si Dr. Vivencio Jose.

Binubuo naman ng pitong plenaryo ang ikalawa at ikatlong araw na kumperensya, na pawang nagsimula ng ikasiyam ng umaga: 

Tatlong plenaryo sa ikalawang araw:

Plenary 1: Labor's Continuing Struggles for Social Justice, Equity ad Democracy: Lessons and Insights

Plenary 2: The Working Class and Working Class Organizations in the 21st century

Plenary 3: The Role of Women and Women's Organizations in Emancipatory Struggles

Apat na plenaryo sa ikatlong araw:

Plenary 4: Social Protection and Wage Equality for All: Institutional Challenges and Labor's Response

Plenary 5: The Working Class and the Arts

Plenary 6: The Rise of Precarious Work and Labor's Strategies

Plenary 7: Labor's Role in Building an Inclusive and Sustainable Asia and the Pacific

Sa Unang Plenaryo, tatlong tagapagsalita ang nagbigay ng presentasyon. Dapat ay apat ito batay sa programa, ngunit hindi nakarating ang unang tagapagsalita na si Hari Nugroho hinggil sa kanyang paksang pinamagatang "Opportunities, Constraints and Pitfalls: Labour movements in Indonesia's local democracy".

Unang nagbigay ng presentasyon si Sanjiv Pandita, Executive Director ng Asia Monitor Resource Centre, na nakabase sa Hong Kong. "Social Protection in Asia" ang pamagat ng kanyang presentasyon. Nabanggit niya ang Social Protection - AROSS Declaration noong Oktubre 22, 2013 sa SOLARIS, Manila, kailangan ng redistributive justice para sa inhustisya sa mga nakaraan, at ang pangangailangan ng isang pandaigdigang sistemang maisasabatas at kasama ang lahat, lalo na ang mga kababaihan, mga taong iba ang kulay ng balat, mga migrante, at iba pa. At ayon pa sa tagapagsalita, ang social protection ay hinggil sa hustisya.

Ikalawang nagbigay ng presentasyon ay si Dr. Ramon Guillermo, associate professor ng Department of Filipino and Philippine Literature ng UP. Ang pamagat ng kanyang presentasyon ay "Excluding Andres Bonifacio: Neoliberal Policies and the Access of the Philippine Working Class to Education at UP". Tinalakay niya ang buhay ni Bonifacio, na ito'y palabasa at palaaral. Noong ika-19 na siglo, ang edukasyon ay para lang sa mga maysalapi, habang nitong ika-20 siglo, ang edukasyon ay nakapailalim na sa neoliberalismo, naging negosyo na ang edukasyon, imbes na karapatan ng lahat. Sa dulo ay sinabi niyang sana balang araw ay may magtapos na isang Andres Bonifacio sa Unibersidad ng Pilipinas.

Ang ikatlong nagbigay ng presentasyon ay si Gerry Rivera ng Philippine Airlines Employees Association (PALEA) na pinamagatang "PALEA's Fight against Contractualization". Tinalakay niya ang mga nangyari sa empleyado ng PAL, lalo na sa isyu ng kontraktwalisasyon, pagkakatanggal ng mga manggagawa, pagtatayo nila ng piketlayn, at ang ginagawa nilang patuloy na paglaban para sa katarungan sa mga manggagawa ng PAL.

Apat naman ang tagapagsalita sa Ikalawang Plenaryo. Ito'y sina Dr. Jonathan P. Sale hinggil sa "Identifying and Defining the Working Class in the Philippines: An Analytic Framework"; Benjamin Velasco hinggil sa "ICCAW: Building a Voice for Call Center Workers"; Dr. Ronahlee A. Asuncion hinggil sa "Work-Life Balance: The Case of UP Diliman Security Guards", at si Ms. Rosalinda C. Mercado hinggil sa "The PULLMAN Workers' Cooperative Experience".

Sa talakay ni Dr. Sale, matalinghaga niyang sinabing ang manggagawa ay tulad ng pusang itm na madilim na silid. Tinalakay niya kung sino ba ang uring manggagawa, at may binanggit siyang mga indicator o pamantayan. Binanggit niya ang mga saliksik mula kay Zweig (2001), Mertzgar (2005), Virola (2007) at Candeias (2007), at Serrano, Antunes (2013). Binanggit naman ni Velasco ang kasaysayan ng pagkakatayo ng Inter-Call Center Association of Workers o ICCAW, pati na ang dinaanang pakikibaka ng 667 call center agents na basta na lang tinanggalan ng trabaho sa isang call center company, hanggang sa sila'y maorganisa. Tinalakay naman ni Dr. Asuncion ang kaso ng mga gwardya sa UP, na ang 21% ay lady security guards. Ang pasok ng mga ito'y dalawang shift, mula 7am-7pm at mula 7pm-7am. Marami namang debate sa ikaapat na talakayan, na hinggil sa pagtatayo ng kooperatiba sa mga pabrika o pagawaan. Sa open forum, dito'y sinabi ng isang dumalo roon na ang pagtatayo ng kooperatiba ay isang labor-only contracting, dahil pinuputol na ang employer-employee relations, tinatabingan na ang karapatan ng mga manggagawa, tinuturuan ang mga manggagawang maging kapitalista, at pinapatay ang unyonismo. Ayon pa sa ibang dumalo, kung kaya pa lang itayo ang kooperatiba, dapat kaya ring itayo ang unyon, ngunit sinabi ng manggagawang taga-PULLMAN, hindi naman sila ang may ayaw ng unyon kundi ang management ang may ayaw ng unyon. Dito'y nagpalakpakan ang mga manggagawa sa kanya mismong pag-amin.

Sinabi pa ni Ms. Mercado na ang Pullman Workers Cooperative ay nasa labas ng kumpanya. Idinagdag pa ng ibang dumalo, ang unyon ang pangunahin o batayang organisasyon ng mga manggagawa sa pabrika at hindi ang kooperatiba, at ang kooperatiba ay hindi dapat maging pang-areglo sa union-management dispute. Ganito rin ang nais ng management ng PAL sa mga manggagawa ng PALEA, ngunit hindi pumayag ang mga taga-PALEA.

Ang Ikatlong Plenaryo ay hinggil sa kababaihan. Tinalakay ni Dr. Rosalinda Pineda-Ofreneo ang paksang "Locating Women's Emancipatory Struggles in Diverse Arenas under Neoliberal Globalization". Tinalakay naman ni Dr. Judy M. Taguiwalo ang paksang "Revolutionary Movements and Filipino Women's Emancipation, the Katipunan and the CPP". Tinalakay naman ni Dr. Rebecca S. Gaddi ang "Gender-Responsive Rural Women's Development Plan".

Nabanggit ang ilang punto: pagprotekta sa dignidad ng tao, ang Emancipation of Women ni Lenin, ang isyu ng bayan at unyon ay isyu ng kababaihan, 80% remittance ng mga seaman ay napupunta sa kanilang asawa, at ayon sa NEDA, ang sweldo ng fulltime housewife ay pumapatak sa P45,000 a month.

Sa open forum ay sinabi kong dapat na magrali ang mga manggagawa hindi lamang sa Nobyembre 30 na 150 kaarawan ni Gat Andres Bonifacio kundi sa Nobyembre 25 din, na siya namang International Day for the Elimination of Violence Against Women. Sinang-ayunan ito ng karamihan.

Matapos ang open forum ay nagtanghal naman sina Ebru Abraham at ang KontraGapi. Mga isang oras din ang kanilang pagtatanghal at nakipagsayawan pa sa kanila ang ilang delegado.

Sa sumunod na araw, Oktubre 25, sinimulan ang Ikaapat na Plenaryo ni Dr. Marius Oliver sa pagtalakay sa "Streamlining Social Protection for Asian Migrant Workers: The need for a coordinated policy". Ang sumunod na nagtalakay ay si Dr. Emily Christi A. Cabegin sa paksang pinamagatang "Widening Gender Wage Gap in Economic Slack: the Philippine Case". Si Rainier Almazan naman ang nagtalakay ng "Designing a microinsurance program for trade union members in Cambodia."

Dalawa lang ang tagapagsalita sa Ikalimang Plenaryo. Ito'y sina Jose S. Buenconsejo sa kanyang "Unvoicing the Poor: A Critique of the Film 'Pakiusap,' a Representation of Social Relationship in Feudalistic Philippines" at si Ms. Michelle Miguel Galvez sa kanyang "Looking at Women's Empowerment through Visual Arts". Ipinalabas ni Buenconsejo ang video ng ilang bahagi ng pelikula, at ipinalabas naman ni Ms. Galvez ang panayam ni Tina Monzon-Palma sa mga kababaihang nasa visual arts.

Sa Ikaanim na Plenaryo, ang apat na tagapagsalita ay sina Dr. Jonathan P. Sale, "Types and Concepts of Work and the Labor Code; Towards a Policy Framework"; Dr. Melissa R. Serrano, "Non-standard Employment in Selected ASEAN Countries: Trends and Union Strategies", Rene Magtubo, "Arresting the Spread of Precarious Work: Strategies or Courses of Actions for Trade Unions in the Philippines", at Aryana Satrya, "Working conditions and employees' job satisfaction and work engagement".

Sa Ikapitong Plenaryo, ang dalawang tagapagsalita ay sina Edlira Xhafa na nagtalakay sa paksang "Trade Unions and Economic Inequality: Perspectives, Policies and Strategies" at Dr. Rene Ofreneo na tinalakay ang "Forging the Social Contract for the 21st Century."

Isang malaking bagay para sa akin na nakadalo sa kumperensyang ito pagkat maraming nadagdag na kaalaman at impormasyon sa akin, lalo na sa iba't ibang isyu ng mga manggagawa. Sa mga susunod na magkaroon pa uli ng ganitong kumperensya ay dadalo pa rin ako.

Tunay na nakapukaw sa akin ang pamagat ng kumperensya - "From Anti-Colonialism to Anti-Neoliberalism: The Working Class Struggle for Social and National Emancipation in Asia and the Pacific" - na tila sayang ang pagkakataon kung hindi ako makadalo rito.

Ngunit may pagninilay ako hinggil sa pamagat ng buong kumperensya. Dahil sa salitang "struggle for social and national emancipation" ay hinanap ko ang mga lider at mga labanan, mga pag-aarmas para sa kalayaan. May ilan pa ngang nadismaya sa pamagat dahil nga ang inaasahan nila ay history o kasaysayan ng pakikibaka at madudugong labanan nina Andres Bonifacio, ngunit kung pagninilayan, sadyang iba ang laban ng uring manggagawa. Isyu at hindi pag-aarmas. Sa una ay aakalain mong digmaang bayan ito, ngunit sa proseso ng mga pagtalakay ay sadyang iba ang laban ng uring manggagawa. Ang armas ng manggagawa ay ang kanilang teorya ng pagbabago, hindi baril, ang pagtatayo ng isang lipunang walang pang-aapi at pagsasamantala, at hindi madugong sagupaan.

Kaya ang panawagang "Workers of the World, Unite! We have nothing to lose but our collective chain!" sa dulo ng presentasyon ni Dr. Ofreneo, at siyang tumapos sa pitong plenaryo, ay napapanahon pa hanggang ngayon, at panawagang siya ring bumuod sa naturang kumperensya.