Ang FASAP at ang Baligtaring Hukuman

ANG FASAP AT ANG BALIGTARING HUKUMAN

ni Greg Bituin Jr.

Nanalo na sa korte nitong Setyembre 7, 2011 ang 1,400 myembro ng Flight Attendants and Stewards Association of the Philippines (FASAP) ang labintatlong taon ng pakikibaka at paghahanap ng katarungan. Ilegal ang pagsibak sa trabaho ng 1,400 manggagawa ng PAL at dapat silang i-reinstate at mabayaran. Pabor sa FASAP ang desisyon, at ito'y "final and executory", pinal na at hindi na pakikinggan pa ang anumang apela dito. Ngunit sa isang iglap lamang, sa pamamagitan ng isang liham ng abogado ng Philippine Airlines (PAL) na si Atty. Estelito Mendoza sa Korte Suprema, ang desisyong "final and executory" ay biglang nabalewala. Binawi agad ng Supreme Court en banc ang naunang desisyon ng Second Division ng Korte Suprema na nagdedeklarang ilegal ang pagsibak ng PAL sa 1,400 flight attendants noong 1998.

Huling balwarte ng demokrasya ang turing sa Korte Suprema, ngunit sa pagbawi nito sa desisyon ng 2nd Division, tunay na nabahiran ang pangalan at dangal ng Korte Suprema. Nang dahil sa sulat ng abogado ng ikalawang pinakamayamang tao sa bansa, kaybilis magpasiya ng Korte Suprema. Sa napakabagal na hustisya sa mga mahihirap sa Pilipinas, napakabilis ng hustisya kay Lucio Tan. Hindi maiiwasang magduda kung may umikot ngang milyong-milyong pisong salapi sa kasong ito. Aba'y pag mahirap, kaybagal ng hustisya. Magbibilang pa ng ilang taon sa kulungan bago mapalaya sa isang kasong di pala nila nagawa.

Tagapagtanggol nga ba talaga ng naghaharing uri, ng mga elitista't mayayaman ang hukuman? Nakapagtataka bang laksa-laksang mahihirap ang nakakulong kaysa mayayaman?

Sa liham ni Estelito Mendoza, kinwestyon nito ang komposisyon ng Second Division na naglabas ng resolusyon. Wala na raw kasi ang lahat ng myembro ng Third Division na unang humawak at nagdesisyon sa kaso. Ikinagalit ito ng mga kasapi ng FASAP, kaya agad silang nagsagawa ng kilos-protesta sa harap ng Korte Suprema noong Oktubre 12 upang kondenahin ang pagbawi ng Supreme Court en banc sa naunang desisyon ng Supreme Court Second Division. Ngunit dahil napakahaba ng pisi ng mga kasapi nito, nakapag-file pa rin sila ng Motion for Reconsideration. Sa inihaing petisyon ng FASAP, hiniling nila na ibasura ang SC en banc resolution na may petsang October 4, 2011.

Ang desisyong pabor sa mga manggagawa ng PAL ay naging bato pa. Nakapagdududa pa bang kampi sa kapitalista maging ang hudikatura? Iisa lang sila ng uri. Nagpapatunay lang itong sa ilalim ng kapitalistang sistema ng lipunan, hindi pagkamakatao ang umiiral kundi ang kaganiran ng kapitalista sa tubo. Umiikot ang salapi. At ito ang masakit. Gaano man katindi at kahaba ng pasensya ng manggagawa upang ipaglaban ang kanilang karapatan, nanalo na sila, pabor na sa kanila, “final and executory” na ang desisyon sa kanila, ngunit nababaligtad pa. Napakayamang kapitalista kasi ang kanilang kalaban. Ikalawang pinakamayaman sa buong Pilipinas.

Kung nangyayari ito sa mga manggagawa ng PAL, na nakibaka talaga sa labanan sa korte, paano pa ang mga mahihirap na naghahanap ng hustisya, ngunit walang pambayad sa korte? Hindi ito makataong lipunan. Walang hustisya para sa manggagawa hangga’t itong mga kapitalista ang nakapangyayari sa ating lipunan. Walang hustisya sa mga maralita hangga’t kapitalismo ang sistema. Parang Divisoria na pati ang Korte, kung sino ang may pambayad, sila ang nananalo. Kung sino ang mas malaki ang bayad, sila ang nagwawagi. Nakapagtataka pa bang mas marami ang mahihirap na nakakulong, at ang mga mayayamang nakulong ay nakalalaya na. Hindi ito makatarungan. Dapat mabago mismo ang sistema. Dapat itayo ang totoong lipunang makatao na magtitiyak na walang maiitsapwera, na ang hustisya ay para sa lahat.

Ang nangyari sa FASAP ay eye-opener para sa marami na wala tayong maaasahan sa ilalim ng kapitalistang lipunan kundi lalo’t lalong kahirapan at pagdurusa. Panahon na para wakasan ang ganitong klase ng sistema, at itayo na ang isang lipunang makatao.

Delubyo sa Pagitan ng Kalikasan at Lipunan

DELUBYO SA PAGITAN NG KALIKASAN AT LIPUNAN

ni Greg Bituin Jr.

(Editoryal ng Oktubre 2011 issue ng magasing ANG MASA.)

Nanalasa ang bagyong Pedring, kasunod ang bagyong Quiel. Katulad ng bagyong Ondoy noong 2009, maraming lugar ang lumubog sa baha, maraming nawalan ng tahanan, maraming nalunod at namatay. 

Ayon sa GMA 7 sa ulat nito nuong Oktubre 4, iniulat ng National Disaster Risk Reduction and Management Council (NDRRMC) na umabot na ng 66 ang namatay dahil sa bagyong Pedring. Kay Pedring pa lang, apektado ang 610,742 pamilya o 2,841,419 katao sa 3,316 barangay sa 302 bayan at 41 lungsod sa 34 lalawigan. Sa mga ito, 46,495 pamilya o 210,242 katao ang pinagsisilbihan sa 499 evacuation centers. Ang pagkawasak ng mga ari-arian ay tinatayang umabot sa P8,898,950,081, kasama na ang P1,344,198,382.81 sa imprastruktura at P7,554,751,698.19 sa agrikultura. Nasa 6,298 kabahayan ang nawasak habang 37,774 bahay naman ang may pinsala. Ayon naman sa Kagawaran ng Edukasyon, 315 school buildings ang nasira, na tinatayang umabot ang halaga ng nasira sa P146.7 milyon. Sa kabilang banda, 66 na tulay at road sections ang nasira kasama ang 6 sa Ilocos, 31 sa Cagayan Valley, 18 sa Gitnang Luzon at 11 sa Cordillera. Unos, bagyo, pagbaha, pagkawala ng tahanan at buhay. Delubyong gawa ng kalikasan. Ngitngit ng Inang Kalikasan.

Ngunit may mas matitinding delubyo pa tayong kinakaharap, na tinitingnan na lang ng karamihan na ganyan talaga ang lipunan. Patuloy na yumayaman ang mga mayayaman, patuloy namang naghihirap ang mga mahihirap. Isa itong masakit na katotohanan sa kabila ng patuloy na pag-unlad ng lipunan, at pagsulong ng agham at teknolohiya. Kung kailan walang kaparis ang itinaas ng produksyon ng pagkain, saka milyun-milyon ang namamatay sa gutom at nagkakasakit sa malnutrisyon. Naglalakihan ang mga gusali at mansyon sa syudad. Pero walang disenteng matirhan ang daan-daang milyon sa mundo. Walang kapantay ang pag-unlad ng industriya at teknolohiya. Pero tatlong bilyon ang walang sapat at tiyak ng trabaho. Ang kalusugan ay para lamang sa may pambayad sa duktor at pambili ng gamot. Mga hayop, inaalagaan at inililigtas sa anumang sakit. Pero libu-libong tao ang namamatay sa sakit at napapabayaan taon-taon. Ang produksyon ng batayang pangangailangan ng tao ay halos walang kaparis ang inunlad sa kasaysayan. Sa inabot ng pag-unlad ng siyensya at teknolohiya ay kaya ng lumikha ng malakihang produksyon ng mga pangangailangan para mabuhay.

Suriin natin ang mga datos na ito. Ayon sa United Nations Development Program (UNDP), $40 Billion ang kailangan ng sangkatauhan sa isang taon para sa pangunahing pangangailangan o basic services: Edukasyon = $6 Billion; Tubig = $9 Billion; Pabahay = $12 Billion at Kalusugan = $13 Billion. Pero saan inilalagay ang Kapital (Pera)? Suriin natin ang mga ito: $170 Billion para sa kosmetiko at pabango (wikipedia.org,2007); $45.12 Billion para sa Pet Foods (petfoodindustry.com,2007); $900 Billion para sa alak (www.accenture.com,2010); $614 Billion para sa Tobacco (www.tobaccopub.com,2009); $400 Billion para sa Illegal Drugs (Worldometers,2011); $944 Billion para sa Tourism (wikipedia.org,2010); at $70.155 Trillion para sa mga armas-pandigma (globalsecurity.org, 2011). Ipinahahayag ng mga datos na ito ang kawalang hustisya at hindi pagkakapantay ng tao sa lipunan. 

Paano ba tayo naghahanda para labanan ang mga unos na ito? Ano nga ba ang sanhi ng mga ito? Ang isa'y gawa ng kalikasan, ang isa'y gawa ng tao. Babaguhin ba natin ang sistema?

Ang naganap na delubyong sanhi sina Pedring at Quiel ay di karaniwan. Oo't karaniwan na ang mga bagyo sa Pilipinas, na umaabot ng 20 bagyo kada taon, ngunit mas matindi ang mga naganap nitong mga nakaraang taon. Dahil umano ito sa climate change o pabagu-bago ng klima. Ayon sa internasyunal na grupong Jubillee South (JS), ang mayor na dahilan nito ay ang sistemang kapitalismo. Ang unti-unting pagkawasak ng kalikasan, lalo na ng atmospera ay naganap kasabay ng Rebolusyong Industriyal, sa pagsilang ng kapitalismo. At sa nakaraang apat na dekada, mas tumindi ang pagsusunog ng mga fossil fuels, tulad ng langis at carbon, upang mapaandar ng mabilis ang mga industriya, ngunit nakaapekto naman ng malaki sa kalikasan, lalo na sa atmospera ng mundo, at pagkatunaw ng maraming mga tipak ng yelo sa malalamig na lugar na siyang nagpataas ng lebel ng tubig ng dagat, na ikinalulubog naman ng mabababang bansa at isla. Dapat singilin ang mga bansang kabilang sa Annex 1 countries (mga pangunahing industriyalisadong bansa) sa kanilang kagagawan.

Sa nakalipas na apat na dekada'y mas bumilis ang pag-unlad ng industriya, mas dumami ang kailangang pagsusunog ng mga fossil fuels, mas lumaki ang agwat ng mahihirap at mayayaman. Kasabay nito'y papatindi rin ng papatindi ang kahirapang nararanasan ng milyun-milyong tao sa mundo sa kabila ng patuloy na kaunlaran. Dahil sa patuloy na pagkakamal ng tubo, winawasak ang kalikasan, at ang buhay at dangal ng maraming mamamayan. Dapat baguhin ang sistema, dahil hangga't kapitalismo pa ang sistema, patuloy nitong wawasakin ang kalikasan, pati na ang buhay ng maraming mamamayan. Halina’t magkaisa tayo’t makibaka upang baguhin ang sistemang ito.

Pag Kumalam ang Isipan

PAG KUMALAM ANG ISIPAN

ni Greg Bituin Jr.

Kumakalam na ang sikmura dahil sa kahirapan, pati ba naman utak natin, kakalam na rin? Aba'y dahil bukod sa pagmahal na ng presyo ng edukasyon, babawasan pa ng gobyerno ang badyet sa edukasyon. Palasak ngang sinasabi ng magulang sa kanilang anak, "“Mahirap lang tayo, mga anak. Wala kaming maipapamana sa inyo kundi ang edukasyon, kaya mag-aral kayong mabuti.” Pero paano kung ang edukasyon ay di na karapatan, kundi pribilehiyo na lang ng iilan, iilang maykayang makapagbayad ng mahal na presyo ng edukasyon? Hindi ba't ang edukasyon ang daan ng bawat mag-aaral tungo sa landas na matuwid. Ngunit sa "Daang Matuwid" ni Pangulong Noynoy, bakit ang edukasyon ay tinitipid? Parang tula, ah, "Ang edukasyon ay tinitipid, sa Daang Matuwid". May isa pa, "Ang kanyang matuwid na daan ay pagkakait ng karapatan."

Upang di kumalam ang isipan, at kahit kumakalam ang sikmura, nagprotesta nitong Setyembre 23, 2011 ang mga guro at mag-aaral ng mga pampublikong pamantasan at kolehiyo (state universities and colleges o SUCs) sa iba't ibang lugar sa bansa dahil sa pagputol ng malaking alokasyon ng badyet para sa kanila. Ang mga raliyista'y nagmula sa Unibersidad ng Pilipinas (UP) sa Diliman, Baguio at Los Banos, Politeknikong Unibersidad ng Pilipinas (PUP), Pamantasang Normal ng Pilipinas (PNU), Eulogio Amang Rodriguez Institute of Science and Technology (EARIST), sa Luzon; at sa Visayas naman ay UP Visayas, Western Visayas Colleges of Science and Technology. Kinundena ng mga guro at estudyante ang budget cut sa edukasyon.

Pinanukala ng pamahalaan ang badyet na P23.4 Bilyon para sa 112 SUCs para sa taong 2012, na mas mababa ng 1.7 bahagdan (o percent) na badyet na P23.8 Bilyon sa kasalukuyan. Mula 2001 hanggang 2010, ang pagpopondo ng gobyerno sa kabuuang badyet ng SUCs ay bumaba mula 87.74 bahagdan hanggang sa 66.31 bahagdan. Kung titingnan ay malaki ang badyet, bilyon, eh. Pero pag hinati iyan sa 112 SUCs, at hinati muli iyan para sa bayad sa guro, at para sa mga mag-aaral sa mga SUCs, napakaliit niyan. Buti pa sa pagbabayad ng utang panlabas, malaki ang badyet. Syempre, may automatic appropriations law ba naman.

Ang badyet cut na ang epekto ng private-public partnership (PPP) ni Noynoy. Ang pagbabawas ng pondo'y patakaran na ng gubyerno upang higit na ikomersyalisa ang edukasyon. Ibig sabihin, unti-unti nang inaabandona ng pamahalaan ang pananagutan nito sa kanyang mamamayan, at ipinapapasan na sa mga estudyante't kanilang magulang ang pagbabayad ng mataas na matrikula at iba pang bayarin. Tiyak na dadami ang mga di na makapag-aaral o di na makakatuntong sa kolehiyo dahil sa taas ng presyo ng edukasyon.

Dagdag pa riyan ang kakulangan ng gobyernong gampanan ang kanilang tungkulin sa mga pampublikong guro. Ayon kay G. Benjo Basas, pambansang pangulo ng Teachers’ Dignity Coalition (TDC), "Higit sa papuri ay hinahamon natin ang ating pamahalaan na gawin ang kanyang obligasyon sa mga guro at sa pampublikong edukasyon. Batid ni P-Noy at ng DepEd ang malawak na kakulangan sa ating mga paaralan, lalo na sa classroom at sa mga guro. Bagkus, itinulak ng gobyerno ang K-12 program na walang kaukulang paghahanda at lubos na kapos sa budget. Hanggang ngayon ay hindi pa natatanggap ng mga guro sa Kindergarten ang P3000 kabayaran para sa kanila mula noong Hunyo. Muli na namang isinakripisyo ang kapakanan ng mga guro."

Ang edukasyon ay karapatan ng lahat, para sa mag-aaral at lalo na sa  mga gurong siyang tagapagdala ng edukasyon sa sambayanan. Karapatan ng mga gurong matanggap ang nararapat na sahod na nararapat sa kanila, at karapatan ng mga estudyanteng mag-aral, nang hindi binabawasan ang badyet para sa kanila.

Ang edukasyon ay karapatan, hindi pribilehiyo ng iilan, ayon sa Saligang Batas. Isa itong pangangailangan ng bawat tao, hindi luho para sa iilang kayang magbayad nito. Ngunit sa ngayon, binibili ang karapatan sa edukasyon. May presyo. Kasabay ng pagtaas ng presyo ng langis at ng iba pang batayang pangangailangan tulad ng bigas at kilo ng galunggong, taun-taon ang pagtaas ng matrikula. Karapatan natin ang edukasyon, ngunit dapat ito'y libre at hindi kalakal na may presyo. Kung karapatan ang pag-aaral, lahat ng kabataang gusto mag-aral, makakapag-aral. Pero bakit may di nakakapag-aral? At ngayon, babawasan pa ang badyet para sa mga mag-aaral.

Dapat magkaisa ang mga estudyante at magulang, kasama na ang mga out-of-school-youth upang ipaglaban ang karapatan sa edukasyon. Nariyan ang mga grupong tulad ng Piglas-Kabataan (PK) at ang Partido Lakas ng Masa-Kabataan (PLM Youth) upang ipaglaban ito. Pangunahan nila ang pakikibaka para sa karapatan sa edukasyon, nang sa gayon, hindi lang ang kumakalam na sikmura ang matugunan, kundi higit sa lahat, ang kumakalam na isipan.

Di Dapat Magpatalo ang Manggagawa kina Noynoy at Lucio Tan

DI DAPAT MAGPATALO ANG MANGGAGAWA KINA NOYNOY AT LUCIO TAN

ni Greg Bituin Jr.

“Sa Mendiola, sa Mendiola, sisingilin natin sila. Sa Mendiola, sa Mendiola, sisingilin natin sila.”- mula sa isang awitin

Kontraktwalisasyon. Outsourcing. Illegal Lock-out. 10-taon ng moratoryum ng CBA. Ano pa? Harap-harapang niyurakan ang karapatan ng mga manggagawa. Mula kay Pangulong Noynoy Aquino, hanggang sa kanyang mga kagawaran sa pangunguna ng Department of Labor and Employment, Philippine National Police, hanggang sa masmidya ay nagtulung-tulong na ipinatupad ang kagustuhan ni Lucio Tan, ang may-ari ng Philippine Airlines (PAL) at pangalawang pinakamayamang tao sa Pilipinas. Sabi ni Noynoy, dapat silang kasuhan ng economic sabotage. Kung si Lucio Tan ay anti-manggagawa, si Noynoy Aquino naman ang numero unong kaaway ng uring manggagawa.

Habang nakikinig ako sa mga talumpati ng mga galit na galit na kasapi ng unyon, na itinuring silang mga hayop nang pilit silang pinagdadampot sa kanilang mga opisina ng mga gwardya, katulong ang mga pulis. Ang mga kababaihan ay nanggagalaiti sa galit habang nagsasalita dahil sila mismo’y hindi na iginalang ng mga pulis, na para silang hayop na pinaghihila sa kanilang mga opisina. Sabi nga ng isang babaeng unyunista, ano ba ang ibig sabihin ng “serve and protect”? “Serve and protect who?” dahil di raw marunong gumalang ang mga pulis sa kababaihang manggagawa. Sige lang, Ate, ilabas mo ang galit mo. Ipanawagan mo ang hustisya. Tama iyan.

Noong Setyembre 27, 2011, kasagsagan ng bagyong Pedring, nagprotesta ang mga manggagawa ng PAL sa pangunguna ng PALEA (Philippine Airlines Employees Association). Hindi umano ito welga, kundi pansamantalang pagtigil sa trabaho upang ipakita sa PAL ang kanilang solidong pagtutol sa napipintong tanggalan at pilitin ang PAL na makipagkasundo. Matapos ang protesta, imbis na makipag-ayos ang PAL, dine-code ng kumpanya ang mga computer systems kaya’t di na makapagtrabaho ang mga manggagawa. Matapos ang ilang oras ay pwersahan na silang pinalayas sa airport at sa kani-kanilang opisina at sa airport. Kaya lock-out at hindi strike ang naganap. 

Naka-lock-out ang mga kasapi ng PALEA, dahil ayaw na silang papasukin ng PAL sa airport at sa mga opisina. Nang magprotesta sa airport ang PALEA, sa halip na makipag-ayos ng PAL, nag-cancel agad ito ng flights. Mula nang pwersahang pinalayas ang mga manggagawa ng PAL noong Setyembre 27 ng gabi hanggang madaling araw, pawang mga replacement workers o iskirol na ang nagtatrabaho sa PAL. Hindi kaya ng mga iskirol na palitan ang trabaho ng mga tinanggal kaya’t disrupted at cancelled ang mga flights. Ang kabiguan ng planong outsourcing ang dahilan ng patuloy na kanselasyon ng mga flight at pagka-delay.

Ayon kay Gerry Rivera, pangulo ng PALEA, plano ng PAL na tanggalin ang 2,600 manggagawa nila mula sa tatlong kagawaran nito — ang airport services, ang inflight catering at ang call center reservations. Ililipat sila sa tatlong service providers—ang Sky Logistics, Sky Kitchen at SPI Global. Kumbaga, magiging kontraktwal na ang mga regular na manggagawa ng PAL sa ilalim ng mga service providers (na pinagandang tawag sa contractual agencies).

Matindi ang epekto sa manggagawa nitong outsourcing at kontraktwalisasyon, dahil babagsak na ang sweldo, mawawalan pa ng benepisyo, wala na silang kasiguraduhan sa trabaho, at wala na ring unyon na siyang proteksyon at boses ng manggagawa.

Isang halimbawa nito, ang isang PAL senior reservations agent na kasalukuyang tumatanggap ng P22,400 in salaries at allowances, ay tatanggap na lang ng sweldong P10,000 kapag napalipat na siya sa SPI Global, habang ang isang master mechanic ng PAL, kapag lumipat sa Sky Logistics ay papaswelduhin na lang ng P11,111.50.

Magtratrabaho na sila ng mas mahaba, pero sasahod ng mas mababa, dahil sa service provider, 8 oras kada araw at 6 na arawa kada linggo ang trabaho, di tulad ngayon na 7.5 oras ang trabaho at 5 limang araw kada linggo sa PAL. 

Ayon pa kay Rivera, sandal na sila sa pader. “Sandal na sa pader ang PALEA. Dalawang taon na kaming nananawagan sa PAL at lumalaban sa iba’t ibang paraan para mapigilan ang tanggalan at kontraktwalisasyon. Ang protesta ang nalalabing paraan para i-defend ng PALEA ang regular na trabaho.” 

Dagdag pa niya, hindi nila sinadyang magprotesta kasabay ng bagyong Pedring dahil hindi naman nila kayang hulaan kung kailan darating ang bagyo. Kailangan na nilang magprotesta dahil wala pa man ang effectivity date ng termination ay pinapalitan na ang mga regular na manggagawa at pumapasok na ang mga replacement workers. Inamin na rin ng PAL, sa isang memo na binigay sa DOLE, na Setyembre 19 pa lang ay nagsimula na sila ng implementasyon ng outsourcing sa halip na Octubre 1. Ito ang dahilan kung bakit kinailangang magprotesta ang PALEA noong Setyembre 27.

Nais ng PALEA na manatili ang kanilang regular na trabaho na magtitiyak ng kinabukasan ng kanilang pamilya, kaya panawagan nila’y itigil ang planong outsourcing at kontraktwalisasyon habang hinihintay ang pinal na desisyon ng korte. Sa ngayon ay nasa Court of Appeals ang kaso. 

Sa kaso ng 1,400 flight attendants noong Setyembre, pinal na pinagpasyahan ng Korte Suprema na ilegal ang pagkatanggal sa kanila ng PAL noong 1998. Marahil dahil dito’y ayaw ng PAL na ganito rin ang mangyari sa PALEA.

Mula nang pairalin noong 1998 ang 10-taon ng moratoryum sa collective bargaining agreement (CBA) na siyang kapritso ni Lucio Tan na may-ari ng PAL, hindi pa muling nagkakaroon ng bagong CBA negotiation kahit na natapos na ang moratorium noong 2008. Ang pagsuspideng ito ng CBA ay ginaya ng iba pang kumpanya. Tinawag nga ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP) ang iskemang ito noon ni Lucio Tan na ito’y “holocaust of unionism”.

Kaugnay nito, nagpahayag si Pangulong Noynoy Aquino na kakasuhan ng economic sabotage ang mga manggagawa. Pero ayon sa PALEA, ang saklaw ng economic sabotage ay mga kaso ng illegal recruitment, syndicated estafa, at black market operation. Hindi kasama sa economic sabotage ang labor disputes. Kahit ang sinasabing CAAP Law (Civil Aviations Act of the Philippines) ay nagbabawal sa disruption ng airport services at facilities pero hindi paralisasyon ng operasyon ng airline. Dahil magkaibang bagay ang airport at airline. Pinapayagan ng Labor Code ang protests at strikes ng private sector workers kahit pa public utilities. Pinapayagan ito ng batas sapagkat kinikilalang karapatan at lehitimo ang mass action bilang paraan para pwersahin ang kompanyang makipag-ayos kung may problema o reklamo. Ang sinabing iyon ni Noynoy ay patunay na ang kanyang Boss ay si Lucio Tan, taliwas sa kanyang sinabi noon sa taumbayan, “Kayo ang Boss ko!”

Ang laban ng PALEA ay laban ng buong uring manggagawa. Hindi dapat matalo ang manggagawa sa tulad ni Lucio Tan. Dapat magkaisang tuluyan ang uring manggagawa laban sa patuloy na pananalasa ng mga tulad ni Lucio Tan sa karapatan, kabuhayan, at dangal ng manggagawa. Dagdag pa rito, di dapat humantong hanggang unyonismo lamang ang labanang ito, sa pagtatagumpay nilang makabalik sa trabaho. Dapat mas maikintal sa isip ng mga manggagawa ng PAL na kailangan nilang maging mulat sa uri. Ibig sabihin, mabalik man sila sa trabaho, hindi ito ang totoong tagumpay, dahil manggagawa pa rin sila at sila’y sahurang alipin pa rin ng kumpanya. Dapat na maging bahagi sila ng pagpapalit mismo ng sistemang kapitalismo na patuloy na yumuyurak sa dangal at pagkatao ng manggagawa. Dahil hindi hanggang unyonismo lamang ang pakikibaka ng manggagawa kundi ang pangarapin at aktibo silang kumilos upang itayo ang isang lipunan ng uring manggagawa, kung saan papawiin ang pagsasamantala ng tao sa tao dahil sa pribadong pagmamay-ari ng mga kasangkapan sa produksyon, na siyang ugat ng kahirapan, pagyurak sa karapatan at dignidad, kasakiman, at kawalan ng pagkakapantay-pantay. Sa kaso ng PAL, hangga’t inaari ito ng mga kapitalistang tulad ni Lucio Tan, patuloy silang paiikutin ni Lucio sa kanyang mga palad. 

Tiyak, hindi lang tayo makikiisa sa PALEA sa pakikibaka nito laban sa outsourcing at kontraktwalisasyon, at sa adhikain nilang makabalik sa trabaho bilang regular, dahil marami pang laban. Tiyak babalik at babalik tayo sa Mendiola, na siyang pambansang lugar ng protesta, para singilin ang mga mapagsamantala sa pamahalaan, kasama ang mga kapitalista. Dapat maningil ang mga manggagawa, kasabay ng iba pang aping sektor ng lipunan. May panahon ng paniningil. Sabi nga sa isang awitin, “Sa Mendiola, sa Mendiola, sisingilin natin sila. Sa Mendiola, sa Mendiola, sisingilin natin sila.”

Magagawa natin ito kung susundin natin ang sinabi noon nina Kasamang Karl at Fred, “Manggagawa sa lahat ng bansa, magkaisa! Walang mawawala sa inyo kundi ang tanikala ng pagkaalipin.”

Hustisya sa Klima, Ngayon Na!

HUSTISYA SA KLIMA, NGAYON NA!

ni Greg Bituin Jr.

Noon, Ondoy. Ngayon, Pedring. Malalang sitwasyon dahil sa pabagu-bago ng klima. Bakit nangyayari ito? Bakit may tinatawag na climate change o pabagu-bago ng klima? Natural nga bang nagaganap ito sa kalikasan, o may kontribusyon dito ang tao? O ang sistema ng lipunan?

Dapat nating alamin at maunawaan kung bakit nagaganap ang climate change. Anu-ano ang mga epekto ng climate change sa buhay ng tao, sa bansa, sa buong mundo? May magagawa ba tayo? May magagawa pa ba?

May mga paraan, tulad ng tinatawag na adaptation at mitigation. Ang adaptasyon (o pakikibagay) ang kakayahan ng isang sistema upang makibagay sa pabagu-bagong panahon upang mapangasiwaan ang maaaring maidulot na pinsala, at kayanin ang anumang kahihinatnan ng pabagu-bagong klima. Ang mitigasyon naman ang anumang aksyon upang tuluyang tanggalin o bawasan ang pangmatagalang panganib ng pabagu-bagong klima sa buhay ng tao at mga bagay sa mundo.

Ang global warming ang pagtindi ng init ng temperatura ng mundo kaysa karaniwan dahil sa mga aktibidad na kagagawan ng tao (anthropogenic), tulad ng pagdami ng pagbuga (emission) ng greenhouse gas (GHG) o yaong nakakulob na init sa mundo.

Ano ang greenhouse gas? Alamin muna natin kung ano ang greenhouse. Sa malalamig na bansa, may tinatawag silang greenhouse, isang istruktura ito kung saan nakatanim ang mga halamang nangangailangan ng init upang tumubo. Palibhasa, malamig ang lugar nila kaya di basta tutubo ang halaman. aya kinakailangan ng isang kulob na lugar, tulad ng greenhouse, para doon palakihin ang mga halaman, na pinapainitan nila upang lumago. Kumbaga, imbes na araw, artipisyal na init ang pinagagana nila rito. Ito ang greenhouse. Itinayo ito upang protektahan ang halaman sa tindi ng lamig o init, sa ipuipong alikabok (dust storms) at niyebe, at mailayo sa peste. Dapat tama ang timpla ng temperatura ng init, dahil pag sumobra ang init, tiyak na masisira ang mga halaman. Dito kinuha ang salitang greenhouse effect. Itinulad ang buong mundo sa greenhouse at ang init ng araw ang batayan ng greenhouse effect. 

Syempre, may atmospera sa mundo na nagtitiyak ng balanse ng init ng araw. Nakadisenyo ang atmospera para maging lagusan ng tamang timpla ng init ng araw sa mundo. Kaya pag nabutas ang atmospera (o yung ozone layer), tiyak na iinit lalo ang mundo, dahil sa tindi ng radyasyon ng araw. Kumbaga, sobrang init kaya nakakasira ng natural na takbo ng klima. Ang dahilan ng pagkabutas na ito ng atmospera ay ang tinatawag na greenhouse gas (GHG) mula sa aktibidad ng tao. Ang GHG ang gas sa atmospera na sumasagap at nagbibigay ng radyasyon. Nagmula ito sa transportasyon (13.5%), kuryente at init (24.6%), pagsusunog ng langis (9%), industriya (10.4%), mga tagas na emisyon (3.9%, prosesong industriyal (3.4%), pagbabago sa paggamit ng lupa (18.2%), at lupaing agrikultural (6%). Meron namang mga GHG na may kakayahang muling magbuga ng init mula sa araw na lalong nagpapainit sa atmospera.

Ang batayang mga GHG sa atmospera ng mundo ay ang alimuom ng tubig (water vapor), carbon dioxide, methane, nitrous oxide, at ozone. Ayon sa agham, matindi ang epekto ng GHG sa temperatura ng mundo; dahil kung wala ito, ang ibabaw ng daigdig ay nasa 33 °C (59 °F) na mas malamig kaysa kasalukuyang temperatura. Di kakayanin ng mundo ang labis-labis na konsentrasyon ng GHG sa atmospera, kaya dapat tayong kumilos upang mabawasan ang GHG na ito.

Paano ba sinusukat ang GHG na ito? Nakabuo ang mga aghamanon (scientist) ng isang sistema ng pagsukat ng mga emisyon ng bawat bansa, pagsusuma (aggregate) nito at bawat kapita, gamit ang gigaton (isang bilyong tonelada). Sinusukat din ito sa pamamagitan ng konsentrasyon ng GHG sa atmospera batay sa PPM o parts per million.

Ang kasaysayan ng matinding paglago ng emisyon ng GHG ay kaalinsabay ng paglitaw at paglago ng kapitalismo. Naganap ang mabilis na paglago nito sa nakalipas na apat na dekada, ang panahon ng neoliberal na globalisasyon at ang di-mahadlangang paglago ng malayang pamilihan. Malaki ang kaugnayan ng industriyalisasyon sa matinding pagsusunog ng mga fossil fuel.

Mula nang maganap ang Rebolusyong Industriyal, nagsimula na ang pagsusunog ng mga fossil fuel, tulad ng langis, karbon, at natural na gas, na nag-ambag sa pagdami ng carbon dioxide sa atmospera, na siyang dahilan ng unti-unting pagkabutas ng atmospera. Sa ngayon, konsentrado na ang GHG sa atmospera ng daigdig, na nakaapekto ng malaki sa padron at haba ng pabagu-bagong lagay ng panahon, temperatura, dalas at tindi ng pagbabago ng panahon. Nariyan ang pagtaas ng lebel ng tubig sa karagatan na tiyak na nakaapekto sa maliliit na pulo; pagkatunaw ng mga malalaking tipak ng yelo (glaciers) sa malalamig na lugar; pagbabago ng alat ng tubig sa dagat na nakaapekto sa mga nabubuhay na nilalang sa tubig, tulad ng isda at pugita; at pagkatuyo ng mapagkukunan ng dalisay na tubig (fresh water). Ibig sabihin, apektado ang buhay ng mamamayan, dahil apektado ang mapagkukunan ng pagkain, pagbaha sa kaunting ulan, bagyo sa tag-araw, mainit na ang Disyembre, tuluy-tuloy na pabagu-bagong klima, tindi ng nararanasang kalamidad, tulad ng bagyo at tagtuyot.

Matindi ang epekto nito sa buhay ng tao, dahil sa pagdami ng mga sakit, kalamidad, pagkawala ng mga maliliit na pulo, paglikas ng mga tao sa lugar, pagkawasak ng mga tahanan at imprastruktura, pagkasira ng mapagkukunan ng pagkain tulad ng bukid at dagat, paiba-iba ng klase ng pagkain, apektado ang kondisyonng lupang dapat pagtamnan ng pagkain, pagbaha, pagkatuyot ng tubig-inuman, pagbabago sa buhay ng mga hayop at halaman.

Kaya malalim ang mga epekto't implikasyon nito. Napakaliit na panahon na lamang ang nalalabi upang magsagawa ng matitinding pagbabago sa mga aktibidad ng tao upang maiwasan ang panganib ng pabagu-bagong klima. Gayunpaman, hindi dapat sisihin ang pagkakagamit lamang ng fossil fuel; hindi ang tipo ng pagkukunan ng enerhiya kundi ang malawakan at matinding paggamit ng enerhiyang batay sa fossil fuel na nagmula sa isang ekonomikong sistemang pangunahing itinulak ng pagkakamal ng limpak-limpak na tubo. Sa ganitong lohika, may katangian ang sistemang kapitalismo na nagreresulta sa matinding pagbabago ng klima dahil sa emisyon ng GHG at pagkawasak ng natural na likas-yaman: Ang likas-yaman at ang mga karaniwang ginagamit sa araw-araw, tulad ng lupa, ay nagiging pribadong pag-aari ng iilan sa kapinsalaan ng marami; ang patuloy at labis-labis na pagpiga sa kalikasan; at sobra-sobrang produksyon na lampas-lampas sa pangangailangan ng tao; ang maaksayang paggamit; paglawak ng pamilihan at pagkuha ng mga materyales; malawakang produksyon para sa pandaigdigang pamilihan na nangangailangan ng enerhiya para sa pagluluwas ng mga produkto. Kaya dapat ang sistemang kapitalismo'y palitan ng mas maunlad na sistemang di makasisira sa kalikasan at di yuyurak sa dangal ng kapwa tao nang dahil lang sa tubo.

Ang mga mayayaman at industriyalisadong bansa ang may malaking ambag sa emisyon ng konsentrasyon ng GHG sa kalawakan; malaki ang pananagutan ng kanilang mga gobyerno dahil sa mga patakaran nilang lalong nagpapalago sa sistemang kapitalismo; kasama na ang mga malalaking korporasyon at pandaigdigang institusyon sa pinansya. Ang mga mahihirap ang labis-labis na naapektuhan nito.

Ano ang mga dapat nating gawin? Dapat baguhin ang sistema, kabilang ang enerhiya at teknolohiya, tungo sa paggamit ng mas kaunting karbon, makakalikasang sistemang nakagiya sa pagtugon sa batayang pangangailangan ng tao, at hindi para pagtubuan ng iilan. At agarang pagputol sa emisyon ng GHG sa atmospera ng mundo, upang sa taong 2050 ay maibaba ito sa lebel ng taong 1990, at ang konsentrasyon ng GHG ay di dapat tumaas ng 350 ppm. Pagbayarin ang mga mandarambong at sumira sa mga likas-yaman ng mahihirap na bansa. Magbayad-pinsala ang mga industriyalisadong bansa. Paglaban sa mga patakaran at programa ng gobyernong di makakalikasan at yumuyurak sa dangal at karapatan ng tao. Kahit noon pa, sinakop ng mga mayayamang bansa ang mga mahihirap na bansa upang dambungin at wasakin ang mga likas-yaman nito. Dapat pagbayaran nila ito. Bayaran nila ang kanilang utang sa klima (climate debt).

Mula nang mabalangkas noong 1992 United Nation Framework Convention on Climate Change na isang tratado ng United Nations (UN), patuloy na ang pagpupulong ng iba't ibang bansa upang tugunan ang problemang ito. Isa sa pinananawagan ng mga mahihirap na bansa na magbayad-pinsala ang mga Annex 1 countries (ang talaan ng mga industriyalisadong bansang malaki ang naiambag na pinsala sa mahihirap na bansa), matiyak ang tuluyang pagputol ng emisyon, at pagkakaroon ng green climate fund para pondohan ang pagsasaayos ng pinsalang natamo ng mga mahihirap na bansa. 

Dapat baguhin na ng mayayamang bansa ang kanilang paraan ng pamumuhay (lifestyle), gumamit sila ng renewable energies, at tigilan na ang masyadong paggamit ng fossil fuels. Dapat patuloy tayong makibaka upang tiyaking ang mga susunod na henerasyon ay may maayos na mundo pang magigisnan. Kahit sa maliit nating pamamaraan ay makatulong tayo, tulad ng pagtitipid ng paggamit ng kuryente, di pagsakay ng sasakyan kung malapit lang naman ang pupuntahan, pagtatanim ng puno, tamang paggamit ng enerhiya (renewable energy), paggamit ng niresiklong mga papel, at marami pang iba. Dapat maging aktibo tayong kalahok sa anumang aktibidad hinggil sa pagprotekta sa kalikasan, at pagtitiyak na magbayad-pinsala sa mahihirap na bansa ang mga Annex I countries. Tuloy ang laban para sa hustisya sa lahat ng mamamayan ng mundo. Hustisya sa klima, ngayon na!